Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
s.65).Tozakłóceniewnormalnymfunkcjonowaniu,polegana
doświadczaniusytuacjijakotrudnejdozniesienia,wyczerpują-
cejzasobyinaruszającejmechanizmyradzeniasobiezprzeciw-
nościami.Uruchamiazmianywewnętrzne,wymagauczeniasię
nowychzachowań.Możewięcstanowićokazjędorozwojuoso-
bowości,nabycianowychumiejętności,znalezieniasensużycia.
Kryzysmożeteżbyćpostrzeganyjakoniemożliwydorozwiąza-
nia,aczasemwymagającypomocyzzewnątrz(Pilecka,2004).
Kryzysyzewzględunaprzyczynyitreśćdoświadczeńdzielą
sięnarozwojoweisytuacyjne,zkoleizewzględunaczasichtrwa-
nia–naostreiprzewlekłe.ZdaniemStanisławySteuden(2006)ten
dychotomicznypodziałniejestdokońcatrafny.Wrzeczywistości
fl[…]nakryzysyrozwojoweodpowiadająceposzczególnymokre-
somwbiegużyciaicharakteryzującymjezadaniomrozwojowym
nakładająsiękryzysysytuacyjne–wywołaneprzezzdarzenia
nagłeinieoczekiwane,najczęściejozabarwieniunegatywnym”
(Steuden,2006,s.20).
Wperspektywiepsychologiibiegużyciapodstawąrozważańsą
kryzysyrozwojowe.Wedługkoncepcjirozwojupsychospołeczne-
goErikaH.Eriksonawokresiepóźnejdorosłościmamydoczy-
nieniazkryzysemintegralnośćvsrozpacz(Erikson,2002).Sym-
ptomamipoczuciaintegralności,czylipozytywnierozwiązanego
kryzysuwstarościsą:poczuciewewnętrznejintegralności,życzli-
weodnoszeniesiędoinnych,wysokiepoczuciewłasnejwartości,
zadowoleniezaktualnegożycia,pozytywnybilanswłasnegoprze-
szłegożycia,pogodzeniesięzfaktemnieuchronnościśmierci,
otwartośćnainnowacje,ciekawośćwobecświata,chęćdzielenia
sięwłasnymiprzemyśleniamiidoświadczeniamizosobamimłod-
szymi(Brzezińskaiin.,2016).Cechytestanowiączynnikiochron-
neprzedpojawieniemsiępoczuciachaosu,rozpaduidestrukcji.
Rozpaczjestzwiązanazniemożnościąpogodzeniasięzezbliżają-
cymsiękońcemżyciaorazuczuciemżaluzaniewykorzystanymi,
utraconymiszansami.Jednocześnieosobastarszaprzeżywająca
11
