Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
Wstęp
PonowniekartkipojawiłysiępodczasIIwojnyświatowej.Dużerozmiary
reglamentowanasprzedażprzybrałazwłaszczawGeneralnymGuberna-
torstwie.Jużlistopadzie1939r.wniektórychregionachnakartkizaczęto
sprzedawaćcukier(np.wKrakowie13listopada)93,amiesiącpóźniejchleb94.
Następniewprowadzonoreglamentacjęmąki,marmolady,kawyzbożowej,
ziemniaków,mięsaitłuszczów95.Początkowodecyzjetezostałyprzyjęte
zpewnąnadziejąnauporządkowanietrwającejjużodkilkumiesięcyzawie-
ruchywhandluwewnętrznym.MieszkającywKrakowieCzesławMarchaj
poddatą30listopada1939r.notował:DZprawdziwąradościąpowitanoroz-
porządzenieokartkachchlebowych,któreweszłynareszciewżycie.
Skończyłysięwięcniedolewielugłodnych,skończyłysięogonki.Jakżeprzy-
jemniebyłospojrzećranopoulicach,gdzieogonkiprzypominającenamza-
wszegrozęwojnyznikły,gdziezapomniałosięnamomentogłodujących,
ozniszczonychprzezwojnę”96.Wspomnianenadziejeodwoływałysiędo
wspomnieńzokresuIwojnyświatowej,gdziekartkibyłynaturalnymzabez-
pieczeniemegzystencjinapodstawowympoziomie.Szybkojednakokazało
się,żepolitykaniemieckatakżekwestieaprowizacyjnewykorzystałajako
swoistegorodzajunarzędzierepresjiwstosunkudopodbitychterenów.
WWarszawiekartkiwprowadzono15grudnia1939r.,choćjużod
11październikanapolecenieprezydentaStefanaStarzyńskiegożywnośćroz-
prowadzanosystememDblokowym”97.SłużyłatemusiećplacówekObrony
Przeciwlotniczej,funkcjonującychwczasiewrześniowejobronymiasta.Do
początkówgrudniakażdyzmieszkańcówWarszawyotrzymałpaczkęzapa-
łekoraz3kgchleba,250gcukru,100gryżui200gsoli98.Wprowadzony
wgrudniu1939r.systemreglamentacyjnejsprzedażyznalazłsiępodnadzo-
remMiejskichZakładówAprowizacyjnych(działaływramachZarządu
Miejskiego),akartkimożnabyłorealizowaćtylkowwyznaczonychsklepach.
Wpierwszymokresiewydanopięćseriikartek.Pierwszaseria(obowią-
zującadopołowylutego1940r.)zakładałaidentyczneprzydziałydlacałej
ludności(oczywiścieNiemcymieliwłasnysystemzaopatrzenia).Odpołowy
grudniadopołowylutego1940r.namieszkańcaWarszawyprzypadło3kg
93A.Zaprutko-Janicka,Okupacjaodkuchni.Kobiecasztukaprzetrwania,CH.pl,Kraków
2015,s.25.
94
Wartojednakwspomnieć,żelokalnereglamentacjechlebapojawiłysięjużwcześniej,
np.wKońskichburmistrzwprowadziłją11października1939r.WojewódzkaBiblioteka
Publicznaim.WitoldaGombrowiczawKielcach,Ogłoszeniewiceburmistrzam.Końskie
M.Koraszewskiegoz10października1939r.
95
W
.Roszkowski,Kartkowezaopatrzenie,t.1,s.302.
96A.Zaprutko-Janicka,Okupacjaodkuchni,s.23-24.
97Systemtenpolegałnarozdzielaniużywnościnakonkretnewiększekamienicelubzespo-
łymniejszychbudynków.ZarozdziałżywnościodpowiedzialnybyłDdelegatblokowy”.J.Kulski,
RelacjaoorganizacjiifunkcjonowaniuOPLWarszawywewrześniu1939r.,w:Cywilnaobrona
Warszawywewrześniu1939r.Dokumenty,materiałyprasowe,wspomnieniairelacje,PWN,Warszawa
1964,s.241;W
.Bartoszewski,1859dniWarszawy,Znak,Kraków1974,s.91.
98T
.Szarota,ŻyciecodziennewstolicachokupowanejEuropy,s.23.
