Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Wstęp
Kartki,podobniejakwpozostałejczęścimiasta,wymagałyrejestracji
wkonkretnymsklepie110.Stałymproduktemsprzedawanymnakartkibył
chleb,natomiastpozostałeproduktysięzmieniały.Ogłaszanotowpostaci
specjalnychobwieszczeń.Wśródsprzedawanychwtensposóbtowarówbyły
m.in.sól,cukier,cukierki,mydło,mąka,proszekdoprania,ziemniaki,olej
rzepakowy,marmolada,kwaszonakapusta,brukiew,jajka,zapałki111.
Systemsprzedażyreglamentowanejwgettachstopniowozanikałwraz
zprowadzonymprzezNiemcówHolocaustem.Wprzypadkupozostałejlud-
nościGeneralnegoGubernatorstwaewaluował.Przezpierwszelataokupacji
przydziałydlaPolakówstopniowozmniejszano,aichwartośćenergetyczna
spadłaz736dook.400kcaldziennie.Po1października1943r.zostałyone
jednakpodwyższone(odok.940do2000kcaldziennie),byskłonićPolaków
dowydajniejszejpracynarzeczniemieckiegowojska112.
Opisanesystemyniedawałymożliwościzaspokojeniapotrzebżywno-
ściowychwcałości.Dlategozwiększyłsiętakżehandelnielegalny-zwłasz-
czadotyczyłotomięsa.Oczywiściecenybyływtedyznaczniewyższe113.
WWarszawie,powybuchupowstania,niezorganizowanoregularnej
reglamentacji.Posługiwanosięwówczasróżnegorodzajumechanizmami
racjonowania.Dotknęłyonerównieżwody.Pojawiłysięwtedynp.Dkartki
nawodę”,którewistocieuprawniałydopobraniawodypozawyznaczoną
kolejnością114.
NaziemiachwcielonychdoRzeszyreglamentacjazaczęłaobowiązywać
wpoczątkach1941r.,choćwniektórychmiejscowościachKrajuWartybony
naodzieżiartykuływłókienniczeobowiązywałyjużodlistopada1939r.Do
tegomomentuartykułyżywnościowesprzedawanonajpierwNiemcom,
adopieropóźniej-oilepozostałzapas-Polakom.Sprzedażkartkowa
objęłaartykułyżywnościoweoraztkaniny,odzieżiobuwie115.Przydziałydla
110Obowiązekrejestracjizniesionowsierpniu1942r.
111Niepełny,chronologicznywykazprzydziałówtowarówsprzedawanychwgetciena
kartki:B.Engelking,J.Leociak,Gettowarszawskie,s.488-490.
112I.Kostrowicka,Z.Landau,J.Tomaszewski,HistoriagospodarczaPolski,s.416;G.Berendt,
NiemieckapolitykagospodarczawokupowanejPolsceamaterialnewarunkiniesieniapomocyŻydom,
s.14;C.Madajczyk,PolitykaIIIRzeszywokupowanejPolsce,PWN,Warszawa1970,s.78.
113K.Wykaświetniescharakteryzowałtokrótkopozakończeniuwojny:DPrzedludnością
GeneralnegoGubernatorstwazimą1939/40rokustanąłprostydylemat:albozastosowaćsiędo
tegocowolnozjeść,izdechnąćzgłodu,albo-daćsobiejakośradę.Naturalniepierwszejalter-
natywyniktpoważnieniebrałpoduwagę,ważnabyłatylkosprawa:jakwbrewprzepisomdać
sobieradę?”.K.Wyka,Gospodarkawyłączona,DTwórczość”1945,nr1,s.147.
114Por.K.Utracka,Aprowizacja,pomocspołeczna,w:AdministracjacywilnaPolskiegoPaństwa
Podziemnegoijejfunkcjewokresiepowstaniawarszawskiego,red.J.Czaputowicz,KSAP
,IPN,
Warszawa2011,s.179-191;K.Utracka,AprowizacjapowstańczejWarszawy,w:Prochzamknięty
wnarodowejurnie.HistorianajnowszawbadaniachdoktorantówInstytutuNaukHistorycznych
UniwersytetuKardynałaStefanaWyszyńskiegowWarszawie,red.M.Krupecka,M.Żuławnik,UKSW
,
LTW
,Warszawa2012,s.169-193.
115
W
.Roszkowski,Kartkowezaopatrzenie,s.302.
