Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tkankiokrywające
Ryc.23.27.Trichomyprosteirozgałęzione
50μm
575
Przekrójpoprzecznyliściadziewannypospolitej(Verbascum
thapsus),obserwowanywskaningowymmikroskopieelektronowym.
Liścieiłodygidziewannysągęstoowłosionezpowodudużejilości
silnierozgałęzionychtrichomów,którerozmieszczonesązarówno
nagórnej,jakidolnejpowierzchniliścia.Udziewannyobecnesą
równieżkrótkie,prostetrichomygruczołowe.Tkankąpodstawową
liściajestmezofil,przezktóryprzenikająwiązkiwaskularnetworzące
żyłkiliściowe(strzałki)
Naprężonaepidermałodygikoleoptyliuważana
jestzatkankękontrolującąwydłużaniesiętychorganów.
Epidermajestrównieżmiejscempercepcjiświatłazwią-
zanegozruchamisennymiliściifotoperiodyzmem(patrz
rozdz.28).
Ryc.23.28.Trichomyrozgałęzioneurzodkiewnika
Mikrofotografiaskaningowarozgałęzionychtrichomówzliści
rzodkiewnikapospolitego(Arabidopsisthaliana).Dziękianalizom
genetycznymzidentyfikowanoszereggenówodpowiedzialnych
zarozwójtrichomówutejrośliny
Pomiędzypłaskimi,ciasnoupakowanymikomór-
kamiepidermy,którezwyklesąbezbarwne,znajdująsię
zawierającechloroplastykomórkiszparkowe(ryc.23.25
i23.26).Otaczająoneniewielkiporszparkiiregulują
jegośrednicę,kontrolującwtensposóbprzepływgazów,
wtymparywodnejmiędzyroślinąaśrodowiskiem.(Ter-
minszparkajestpowszechniestosowanydooznaczenia
poruwrazzotaczającymigodwiemakomórkamiszparko-
wymi.Mechanizmotwieraniaizamykaniaaparatówszpar-
kowychjestomówionywrozdz.27i30.)Chociaższparki
występująnawszystkichczęściachnadziemnychrośliny,
najliczniejszesąnaliściach.Komórkiszparkowesączęsto
związanefunkcjonalniezkomórkamiepidermy,zwanymi
komórkamiprzyszparkowymi,któreodinnychkomórek
epidermalnychróżniąsiękształtem(ryc.23.26).Szparka
ikomórkiszparkowetworząaparatszparkowy.
Trichomy(włoski,wyrostyepidermy)pełniąróżne
funkcje.Włośnikikorzeniowesąwyrostkamiepidermy
korzenia,któreułatwiająpobieraniewodyisubstancji
mineralnychzgleby.Badaniaroślinrosnącychnagle-
bachjałowychwskazują,żesilniejszepokrycieliściprzez
trichomy(owłosienie)skutkujezwiększonymodbiciem
promieniowaniasłonecznego,niższątemperaturąliści
imniejsząutratąwody.Zkolei,wielenroślinpowietrz-
nych”
,takichjakepifitycznebromelie,wykorzystuje
trichomyliściowedowchłanianiawodyiminerałówzat-
mosfery.Ukrzewusolnego(Atriplexhalimus),któryro-
śniewglebiesilniezasolonej,trichomywydzielająsłone
roztworyztkanekliści,zapobiegającgromadzeniusiętych
toksycznychsubstancjiwroślinie.Trichomymogąrównież
stanowićelementobronnyprzedowadami.Uwielugatun-
kówzwiększoneowłosieniekorelujezezwiększonąodpor-
nościąnaatakowadów.Haczykowatewłoskiniektórych
gatunkówroślinwbijająsięwciaładorosłychowadówiich
larw,atrichomyroślinmięsożernychodgrywająważną
rolęwchwytaniuowadów(patrzrozdz.29).Włoskigru-
czołowe(wydzielnicze)mogązapewnićobronęchemiczną.
Zewzględunanieskomplikowanąbudowęiłatwądo-
stępność,trichomyliścioweArabidopsisthalianastanowią
dogodnymodeldobadańnadlosemkomórekimorfoge-
neząuroślin(ryc.23.28).Zidentyfikowanokilkagenów
zaangażowanychwrozwójtrichomównaliściachAra-
bidopsis,wtymGL1(GLABROUS1)iTTG(TRANSPA-
RENTTESTAGLABRA).Jakwykazano,wzrostekspresji
GL1wiążesięzwczesnymietapamiprzekształcaniasię
komórekprotodermalnychwtrichomy.ZkoleigenTTG
wydajesięhamowaćrozwójtrichomówzsąsiadujących
zesobąkomórekprotodermy.GenTTGdecydujerów-
nieżotożsamościkomórekwepidermiekorzenia(patrz
rozdz.24);mutantyttgniemajątrichomównanadziem-
nychczęściachroślin,mająnatomiastdodatkowewłośniki
korzeniowe.(Zwyczajowo,zmutowanygenjestoznaczany
małymiliterami.)
Perydermajestwtórnątkanką
okrywającą
Peryderma(korkowica)najczęściejzastępujeepidermę
wtychłodygachikorzeniach,któreprzyrastająnagru-
bość.Zewnętrznewarstwyperydermytworzyfelem
(korek),któryzbudowanyjestzkomórekmartwych,
