Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pochodzenieiwzrosttkanekpierwotnych
Ryc.24.7.Centrumspoczynkowewmerystemie
wierzchołkowymkorzenia
50μm
Biegunyprotoksylemu
Biegunyprotofloemu
Perycykl
Strefaróżnicowania
585
Dojrzałeelementyksylemu
Włośniki
Korapierwotna
Epiderma
Strefawydłużania
Autoradiogramprzekrojupodłużnegoprzezcentrumspoczynko-
we(zakreśloneprzerywanąlinią)wmerystemiewierzchołkowym
korzeniakukurydzyzwyczajnej(Zeamays).Przezjedendzieńprzed
wykonaniemautoradiogramuwierzchołekkorzeniazanurzonybył
wroztworzeztymidyną(zasadąazotowąDNA)znakowanąradioak-
tywnymizotopemwodoru,trytem(3H).Wintensywniedzielących
siękomórkachwokółcentrumspoczynkowego,materiałradioak-
tywnyzostałszybkowłączonydojądrowegoDNA,podczasgdy
mniejmateriałuradioaktywnegozostałopobraneprzezstosunkowo
nieaktywnepodziałowokomórkicentrumspoczynkowego
Merystem
wierzchołkowy
(strefapodziałów)
24.8).Wjejobrębiekomórkiwzrastająnadługość,cojest
głównąprzyczynąwydłużaniasiękorzenia.Powyżejstrefy
wydłużaniakorzeńniezwiększaswojejdługości.Wzrost
wydłużeniowykorzeniazachodziwięcwyłączniewpo-
bliżuwierzchołka,dziękiczemuprzezglebęprzepychany
jestniecałyorgan,aletylkojegoczęśćszczytowa.
Zastrefąwydłużaniaznajdujesięstrefaróżnicowa-
nia,czylidojrzewania,wktórejdojrzewawiększośćtka-
nekpierwotnych(ryc.24.8).Wtejstrefiewytwarzanesą
takżewłośnikikorzeniowe,przezconazywanajestczasem
strefąwłośnikową(ryc.24.3).Gdybywłośnikipowstawały
wstrefiewydłużania,zostałybyszybkozniszczonepodczas
przeciskaniasiękorzeniamiędzycząstkamigleby.
Poszczególnestrefykorzeniapłynnieprzechodzą
jednewdrugie,wskutekczegofunkcjewłaściwedladanej
strefypełnionesąrównieżczęściowoprzezstrefysąsied-
nie.Itak,podziałykomórkowemająmiejscerównież
wstrefiewydłużania,anietylkowstrefiepodziałowej.
Zkoleipewnekomórkizaczynająsięwydłużaćiróżnico-
waćjużwstrefiepodziałowej,podczasgdyinneosiągają
dojrzałośćwstrefiewydłużania.Pierwszeelementyfloemu
iksylemudojrzewająwstrefiewydłużania,poczympod-
czaswzrostukorzenianadługośćjeszczewtejsamejstre-
fieulegajączęstozgnieceniuizniszczeniu.Jakpokazano
naryc.24.8,pierwszeelementyprzewodzącefloemupier-
wotnego(rurkisitoweprotofloemu)dojrzewająznacznie
bliżejwierzchołkaniżpierwszeelementyksylemupier-
wotnego(elementyprotoksylemu),dziękiczemunowo
powstałeczęścikorzeniamogąbyćodrazuzaopatrywane
worganicznesubstancjepokarmoweniezbędnedoich
wzrostu.
Dojrzałaendoderma
zpasemkamiCaspary’ego
Niedojrzałeelementy
ksylemu
Niedojrzałaendoderma
Dojrzałaczęśćrurkisitowej
Niedojrzałaczęśćrurki
sitowej
Protoderma
Merystempodstawowy
Prokambium
Protomerystem
Czapeczkakorzeniowa
Ryc.24.8.Wczesneetapypowstawaniabudowypierwotnej
wrejoniewierzchołkakorzenia
Merystemwierzchołkowy,czyliregionpodziałówkomórkowych,
rozciągasięnaznacznąodległośćzaprotomerystememzachodząc
nastrefęwydłużaniairóżnicowania.Wróżnychodległościachod
merystemuwierzchołkowegoposzczególnekomórkipowiększają
sięiróżnicują,przyczymichloszależywdużejmierzeodpołożenia
wkorzeniu.Trzymerystemypierwotne-protoderma,merystem
podstawowyiprokambium-występująwpobliżumerystemu
wierzchołkowego.Dojrzałaczęśćrurkisitowejznajdujesiębliżej
merystemuwierzchołkowegoniżdojrzałeczęścielementówksyle-
mu,cowskazuje,żerurkisitoweprotofoemuosiągajądojrzałość
wcześniej.Dojrzewanieendodermy(zpasemkamiCaspary’ego)
następujeprzeddojrzewaniemelementówksylemuirozwojem
włośników.Miejscawystępowaniapierwszychpierwotnych
elementówksylemuifoemusąokreślaneodpowiedniojako
biegunyprotoksylemuiprotofoemu
Wbliskimsąsiedztwiemerystemuwierzchołkowego
występująmerystemypierwotne(ryc.24.6i24.8).tj.pro-
toderma,zktórejrozwijasięepidermakorzenia,merystem
podstawowy,zktóregopowstajekorapierwotnaorazpro-
kambium-zniegoróżnicująsiępierwotnetkankiwasku-
larne(patrzrozdz.23).
