Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
RENATAGRZEGORCZYKOWA
dowo),np.informacjemodalneoprawdziwościprzekazywanejtreści,hipotetycz-
ności,pewności,wątpieniunadawcy,jegoprzeżyciachemocjonalnych.
(2)Rozumieniepragmatykijakowiedzyużytkownikówosposobieużycia
wyrażeńzależnymodsytuacjimówienia(np.odwzajemnychrelacjimiędzyroz-
mówcami,hierarchiispołecznejrozmówców,ogólnejsytuacjikomunikacyjnej),
tzw.kompetencjapragmatycznamówiących(por.Pisarkowa1975,1976).Także
jakodziedzinynormatywnej,określającejzasadywłaściwegoiskutecznegouży-
waniajęzyka(Pisarek1978).
(3)Rozumieniepragmatykijakobadaniaużyciasystemujęzykowego,reali-
zacjikompetencjijęzykowej(saussure’owskiejparole,chomskiańskiejperfor-
mance),czyliwypowiedzijęzykowych,aściślejtejczęściznaczeniawypowie-
dzi,którajestwarunkowanasytuacyjnie.Pragmatykazajmujesiętymiaspektami
komunikacji,któreuzależnionesąodsytuacjimówienia,wiedzyiwnioskowania
rozmówców.
Tenostatniobszarzjawiskstałsięprzedmiotemwspółczesnejpragmalingwi-
styki,aletakże-odinnejstrony-językoznawstwafunkcjonalnego,tekstologii,
szerokopojętejteoriidyskursu.Opisująoneróżneaspektyfenomenu,jakimjest
użyciejęzyka,porozumiewaniesięjęzykowewróżnorodnychjegoprzejawach,
wktórymtoporozumiewaniusięmaswójudziałzarównokodjęzykowy,jak
iwarunkiużycia.Wzwiązkuztymibadaniamipowstajepotrzebateoretyczne-
gookreśleniagranicmiędzysemantyką(informacjamiprzekazywanymikodowo)
apragmatyką(informacjamiuzyskiwanymisytuacyjnie).Pojawiasięwtympunk-
ciecałyszeregkwestiidyskusyjnych.
Wdalszymciąguchciałabymomówićdokładniejwymienionetrzysposoby
rozumieniapragmatyki,anakońcuzebraćzarysowującesiękwestietrudne,dys-
kusyjnewsprawieoddzieleniawakciekomunikacjizjawiskpragmatycznychod
zjawiskprzekazywanychzapomocąkodujęzykowego.Tymsamymbędzietoza-
rysowanieproblemugranickodujęzykowego.Wzakończeniuchciałabymzapro-
ponowaćpewnąregulacjęterminologiczną.
2.Pragmatykajakoinformacjecharakteryzujące
uczestnikówkomunikacji
Takierozumieniepragmatyki,wywodzącesięwprostodMorrisa,znajduje-
mywpracachjęzykoznawcówpołowylatsześćdziesiątychiwlatachsiedemdzie-
siątychubiegłegostulecia,jeszczeprzedogromnymrozkwitemjęzykoznawstwa
pragmatycznego,inspirowanegoAustinowskąteoriąaktówmowy.Wystarczy
przypomniećtuzkręgusłowiańskiegopracejęzykoznawcówczeskich,np.Grepla
(1973)czyKořenskiego(1979),atakżekoncepcjeJu.Apresjanazamieszczone
wSemantyceleksykalnej(1974,1980),powtórzonewartykulez1988roku,prze-
tłumaczonymniedawnonajęzykpolski(2012).Przezpragmatykęznakurozumie
sięwtymujęciuninformacjęostosunkunadawcylubodbiorcykomunikatudo
