Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
emisariuszydoinnychmożnowładcówlubnotabli.Wtensposóbcesarzmógł
szybkomobilizowaćuzbrojoneoddziały,anawetcałearmie.Służyłyonejego
celom,leczwymagałyjedynieminimalnegozaangażowaniacesarskiegoaparatu
administracyjnego,zaśwynagrodzenie–przynajmniejczęściowo–zależało
odrezultatów.Takwięcstyl„płaskiegozarządzania”,jakiwidaćwcentralnej
administracjiokresuśredniobizantyjskiego,wyjątkowodobrzesłużyłrelacjom
cesarzazobcokrajowcami.
Wtymszczególnymzwiązkucesarzazbarbarzyńcamikryjesięczwartypowód,
dlaktóregotakdużouwagipoświęcamynierzymskimludomzzamurówMiasta.
Towłaśnienapoludyplomacjiwładzybizantyjskiejmożnaprzypisaćautorstwo
tekstu,któryniemaznanegoprecedensuwepocestarożytnegoRzymu.Tytuł
Deadministrandoimperio
(Orządzeniuimperium),nadanyprzez
siedemnastowiecznegouczonegopodręcznikowiKonstantynaVII,napisanemudla
jegosynaRomanusaII(959–963),krytykowanojakoniewłaściwiedobrany,
ponieważsprawywewnętrzneopisanesąwnimjedyniepowierzchownie,natomiast
znaczniewięcejmiejscapoświęcono„narodom”(
ethnē
),tojestobcokrajowcom
nieznajdującymsiępodbezpośrednimpanowaniemcesarza.Bardzoosobisty
charaktertegotekstunieprzekreślajegoreprezentatywności:ustaloneprzez
Konstantynapriorytetywskazują,gdzieurzędującywpałacucesarzewidzieliźródło
swojejsiły.RetorykaKonstantynawprzedmowiedotegodziełaodzwierciedla
sposób,wjakizwykłerozważanianatematopłacalnościmożnapodnieśćdorangi
afirmacjiwładzycesarskiejitozbiblijnymwydźwiękiem:BógwyniósłRomanusa
„jakzłotypomniknawyżyny”,„abynarodymogłyprzynosić[mu]swojedary”
ipadaćprzednimnakolana(Ps17:34,71:10,32:14)30.Dziękinieustannemu
przyjmowaniuposelstwodinnychmożnowładcówcesarzmógłmajestatycznie
demonstrowaćswojąwładzęisygnalizowaćhegemonięzarównonadwłasnymi
podwładnymi,jakinadobcokrajowcami.Wpodobnysposób,choćmniej
ceremonialnie,kontaktowałsiębezpośredniozposzczególnymiosobistościami
zagranicznymi.
Logotetadromubyłpierwszymurzędnikiem,którykażdegorankamiałaudiencję
ucesarzawChrysotriklinosie,zaświeczoramiodbywałnastępnąsesję.
Doobowiązkówlogotetynależałyprzedewszystkimsprawyzagraniczneikwestie
znimizwiązane,ajednymzpowodówjegoosobistychwizytucesarzabył
prawdopodobniestałyprzepływobcokrajowcówprzezcesarskąsalętronową.
Z
Księgiceremonii
dowiadujemysię,żewizyty„kilkuobcokrajowców”przebiegały
rutynowo31iniekonieczniemusielibyćtoposłowiereprezentującyinnych
możnowładców.Takiespotkaniatwarząwtwarzumożliwiałycesarzowitworzenie
osobistychwięzizwielomarozmaityminotablami,mogłydotyczyćnadania
jakiegośdworskiegotytułu,leczniemusiałymiećoprawyinstytucjonalnej.Dzięki
„dyplomacjigościnności”cesarzpoznawałmiędzyinnymiludzi,którzymoglizająć
wysokąpozycjęwswojejwłasnejspołeczności.Pozatymzawszeistniała
możliwość,żeskładającywizytę
ethnikos
zechcezostaćwKonstantynopolu,stając
sięcesarskim
doulosem
,aostatecznienawetRzymianinem.Młodzibarbarzyńcy
zestepówlubzdrugiegokońcaEuropychętnieodbywalisłużbęnacesarskim
dworze32.Ormiańskierodzinyksiążęceiszlacheckiecieszyłysięszczególnym
zainteresowaniemłowcówtalentówzKonstantynopola,zaśniżejurodzenimogli
awansowaćwsłużbiecesarzazewzględunazasługi(początkowonaogół
wojskowe).PrzykładamitakiejrekrutacjisąrodzinyKurkuazówiLekapenów.
Przykładyormiańskichksiążąti–cobardziejuderzające–notabliśredniejrangi,
którzyotrzymalitytułydworskie,przebywającwswojejojczyźnie,zostaną
omówionewkolejnychrozdziałach33.
ZiemieormiańskieiichróżnorodnezwiązkizBizancjumbyływpewnymstopniu
przypadkiemszczególnym,alepodobneprocesyrozpoczynałysięnawiększości
terenówgraniczącychzcesarstwem,innychniżśrodkowaipołudniowo-wschodnia
Anatoliawczasachdżihadu.Wytyczałyonedrogędlakontaktówwładzycesarskiej
