Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zodrębnymispołeczeństwamiikulturami.Wewczesnymokresiewiekówśrednich
gubernatorzywojskowiwspomagalioficjalnychprzedstawicieliwkontaktach
zesłowiańskojęzycznymiiinnyminierzymskiminotablaminaperyferiachSalonik,
DyrrachiumiinnychtwierdzibastionównawybrzeżubałkańskimiPeloponezie,
natomiastwodzówtakichgrupsłowiańskichjakBelegezitajowienazywano
archontes
ipozwalanoimpełnićróżneobowiązki,atakżenadawanotytuły.Wten
sposób,wpołączeniuzorganizacjąkościelną,enklawycesarstwastopniowo
poszerzałyswójzasięgtam,gdzienałożonebyłypodatkilubwymaganosłużby
wimięcesarstwa34.Wzachodniejczęścibizantyjskiego„archipelagu”swojąrolę
staleodgrywałocoś,comożnaokreślić„wewnętrznądyplomacją”,funkcjonującą
dośćpodobniedospotkańnawyższymszczeblumiędzycesarzem
amożnowładcamiinotablamiwChrysotriklinosielubMagnaurze
wKonstantynopolu.
Takwięcróżnorakiespotkaniainegocjacjemiędzycesarzemijegowyższymi
urzędnikamiaobcokrajowcami–czytospotkanianieoficjalne,więzizacieśniane
uroczystymnadaniemtytułudworskiego,czyteżprzyznawaniestanowisk
wadministracji–byłypołączeniamibizantyjskiejwładzy.Tenprocesnawiązywania
kontaktówzkoniecznościnigdyniemiałkońca,następowałwwieluróżnych
punktachinalicznychpłaszczyznachspołecznychwładzycesarskiej,nietylko
wstolicy.Jesttojedenzpowodów,dlaktórychkwestiarzymskiejtożsamościjest
takzłożona.Wysokirangądowódcaarmii,FilaretosBrachamios,stworzyłstrukturę
władzyowyraźnieormiańskichcechach–późniejszyormiańskikronikarznazwał
gonawetpierwszymzormiańskichwładcówCylicji35.Stolatwcześniejsynowie
pewnegoormiańskiego
komēsa
wcesarskichsiłachzbrojnych,Kometopouloi,
stanęlinaczelebułgarskiegopowstaniaprzeciwkobizantyjskiejokupacji.
Zporównaniaźródełbizantyjskichzzachodnimiwynika,żeniektórzy
przedstawicielewładzy,intelektualistów,anawetpatriarchatuwXIiXIIwiekumieli
bliskiekontaktyzItalią–oilesamistamtądniepochodzili36.
Towłaśniedziękiomówieniuinnychelit,zktórymidwórcesarskimiałtakwiele
doczynienia,możnamiećnadziejęnazrozumieniefunkcjonowaniaCesarstwa
Bizantyjskiego.Jeżeliwydajesię,że„zagranicznymkontaktom”poświęciliśmyzbyt
wieleuwagi,tonależyzauważyć,żetakajestcenazainteresowanialudzkimi,
niezbytzinstytucjonalizowanymiorganamicesarstwa.Bizancjumfunkcjonowało
międzyinnymidziękikompromisomzestronycudzoziemców,jakirodzimejwładzy.
Tabyławpraktyceskłonnadoustępstw.NaprzykładRusowiehandlujący
wKonstantynopoluwXwiekumoglirozstrzygaćsporyzBizantyjczykamiczęściowo
wedlewłasnychzwyczajów37,zaśksiążętaormiańscy,którymprzydzielono
terytoriawewschodniejArmenii,władalidużymispołecznościamiOrmian,które
zachowałyswojąkulturęiorganizacjękościelną38.Nakażdymetapiespotkań
poszczególniobcokrajowcymogliwybraćcałkowicierzymskistylżyciaireligijną
ortodoksję.Stądbrałasiępotrzebautrzymaniajasnościiczystościortodoksji,
atakżeochronyprzedbłędami.Tonieprzypadek,żelisty„błędówłacinników”(to
jestzachodnichchrześcijan)trafiłydoobieguwłaśniewtedy,gdyludzieZachodu
częściejpojawialisięwwiększychbizantyjskichmiastachinaszlakach,jakrównież
gdykształtowałysiękontaktyspołeczne39.
Bizantyjscywładcybylitaknieustępliwicodopewnychprerogatywwłaśnie
zpowoduciągłejakomodacjizewnętrznychgrupiosóbznajdującychsięnaróżnym
stopniuasymilacjiorazelastycznościkontaktówznimi,zagranicznymikupcami,
elitamiimożnowładcami.Oiletylkozachowanocharakterystycznecechyjedynej
prawowitejhegemonii,towzależnościodokolicznościmożnabyłopójśćnakażde
ustępstwo–sądownicze,terytorialneczygrzecznościowe.Najważniejszymztych
„znakówfirmowych”byłanazwa„rzymski”wrazzewszystkimijejkonotacjami
wyższościkulturowejimoralnej,starożytności,prawowitejwładzyi–odczasów
KonstantynaWielkiego–jawniechrześcijańskiegoprzeznaczenia.Tonieprzypadek,
żeBizantyjczycynatychmiastprzeciwstawialisiętymobcymwładcomiich
