Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
najważniejszeopracowaniadotyczącetychproblemów.
Opisiocenęroligranicpolitycznychznajdziemywkompleksowychmonografiach
geograficznychposzczególnychpaństw.Wliteraturzepolskiejciekawespostrzeżenia
natematgranicznajdziemymiędzyinnymiwmonografii:Austrii(LijewskiT.1987),
Bułgarii(MaruszczakH.1971),Hiszpanii(StraszewiczL1982).
PróbękompleksowejprezentacjigranicpaństwświatapodjąłG.Biger(1995)
wmonumentalnymdziele
TheEncyclopaediaofInternationalBoundaries
.Niestety
wobecszybkichprzemianpolitycznychopracowanietotraciaktualność.
Bardziejobszerneinformacjenatematprzebieguifunkcjigranicpolitycznych
znajdziemywgeograficznychmonografiachgranicpaństwlubposzczególnych
odcinkówgranic.
PraceistudianatematgranicPolskiprzedstawiłP.Eberhardt(2004)wopracowaniu
Polskaijejgranice.Zhistoriipolskiejgeografiipolitycznej
.Opracowaniewypełnia
istotnąlukęwprezentacjinaukowegodorobkupoświęconegonaszymgranicom,bojak
słuszniezauważajejautor„zagadnieniaściślegeograficzneniedoczekałysiępełnego
omówieniaioceny”.Zestawionawopracowaniubibliografialicząca346pozycji
todoskonałyprzegląddorobkuprezentowanejproblematyki.
Tematykązgodnązklasycznymidefinicjamigeografiisąbadaniarelacji:granice
polityczneaśrodowiskoprzyrodnicze.Ichcelowośćuzasadniamiędzyinnymi
M.Rościszewski(1989):„Nastałejkanwiefizycznogeograficznejdokonująsię
przekształceniaspołeczno-gospodarczeodalekoidącychkonsekwencjachdlażycia
idziałalnościludzi”.Wprzypadkubadańgranicpaństwmożnadodać,żewspomniana
„stałakanwa”ulegajednakczasemzmianomistotnymdlabadanychprocesów.Może
tobyćzmianabiegurzekigranicznej,jakRioGrandedelNord,pojawieniesięnowej
wulkanicznejwyspy,np.SurtseyuwybrzeżyIslandii,pozyskiwanienowychterytoriów
nawybrzeżachHolandii,czySingapuru,tworzeniesztucznychwyspuwybrzeżyDubaju
itp.
Wieluautorówpraczzakresuwspomnianejtematykistarasięuwzględnićmożliwie
wieleelementówicechśrodowiskaprzyrodniczego,istotnychdlaprzebieguifunkcji
granic,np.B.Biger(1988),M.Więckowski(2004).
Wbadaniachposzczególnychelementówśrodowiskaprzyrodniczegonajwiększe
zainteresowaniegeografówbudząrzeki,wzdłużktórychpoprowadzonogranicepaństw.
Należyzwrócićuwagę,naczęstewencyklopediachczymonografiachbłędne
sformułowanie„rzeka…stanowigranicę.”Według
Słownikajęzykapolskiego
(1983PWNWarszawas.319)„stanowić”oznacza„tworzyćcoś,byćczynnikiem
decydującym,rozstrzygającym”.Oprzebiegugranicydecydujeczłowiekanierzeka.
Spotykasięniewłaściwestwierdzenia,np.„Odrapłyniewzdłużgranicy”,zamiast
„granicabiegniewzdłużOdry”.Rzekajestobiektemwcześniejszym,doktórego
nawiązujesytuacjapowstałapóźniej,tj.granica.
WliteraturzepolskiejdoklasykitegoproblemuzaliczasięopracowanieEugeniusza
Romera(1901)
Rolarzekwhistoryiigeografiinarodów
(pisowniaoryginalna–S.K.).
Mimoupływuponadstulatzawieraonoszeregnadalaktualnychspostrzeżeń.
Współczesnepracegeograficznetonajczęściejocenarzekgranicznychjakobariery
przestrzennejlubstymulatorawspółpracytransgranicznej:S.Kałuski(1981,1993,
2000),W.Scheumann(2002),S.Ciok(2003),AlBaz,V.Hartie(2002).
Trudnowskazaćwiększąrzekęgraniczną,którąniezainteresowalisięgeografowie.
RekordowaliczbaopracowańdotyczyDunaju,Renu,RioGrandedelNordoraz
…zaledwie40kilometrowegoodcinkagranicznegorzekiJordan.
Zainteresowaniegeografówbudząteżgranicznejeziora.Najwięcejpracpoświęcono
jeziorompograniczaUSAiKanady,granicznymjezioromalpejskiminajwiększym
granicznymjezioromAfryki.PorozpadzieZSSRobiektemzainteresowaniageografii
politycznejstałosięnajwiększejezioroświataMorzeKaspijskie.Jesttozrozumiałe
wsytuacjigdyliczbapaństwmającychbezpośrednidostępdotegojeziorazwiększyła
sięzdwóchdopięciu.
Dużezainteresowaniegeografówbudzągraniceprzebiegającewzdłużłańcuchów
górskich.GranicomalpejskimpoświęconajestpracaJ.House’a(1959),J.U.Minghiego
(1981),granicomwHimalajach–S.Woodmana(1969).
