Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
trzebajejcytowaćabyokreślićstanduchaPolakówpotychdecyzjach.Sugestywnie
piszeotympoetaKazimierzWierzyński(1945):
Ażtrzasło!Targudobiliigwałtu:
RazTeheranemwłeb,drugirazJałtą
Ikrajrozcięli,jakprzedtem,zdwustron,
Inocyowej,zazmowąszakali,
Gdy,jaknadtrupem,nadnamiszczekali,
Światwinny,wielkiuderzyłznówdzwon
Przejawemnarodowejtragediiibezsilnościjestkonstatacja,którąmałokto
byprzypisywałCzesławowiMiłoszowi.Wksiążce
Rokmyśliwego
pisał„Wroku1945
polscykomuniścimielirację:Polskamogłaistniećalbowkształcienadanymjej
igwarantowanymprzezZwiązekRadzieckialboprzestaćistnieć”.Ten„kształt”
toutraconaniemalpołowaprzedwojennegoterytoriumPolski,częściowo
rekompensowanaprzeztzw.ZiemieOdzyskane.Tozkoleiwiązałosięztragedią
wysiedlonychzichwielowiekowychsiedzibmilionówNiemców.
Jakichkolwiekargumentówpozawoląsilniejszegomilitarniepaństwaniemożna
doszukaćsięwutracienarzeczZSRRKarelii.Przedwojnąstanowiłaona10%
terytoriumFinlandii.WielokrotneapeleFinówdoprzywódcówZSRRapóźniejFederacji
Rosyjskiejozwrottychterenówokazałysiębezskuteczne.NastępcyLeninanie
nawiązalitudojegosłówwypowiedzianychwroku1917,że„graniceokreślawola
ludu”(LeninW.I.1917).
Politycznadecyzjasprawiła,żeczęśćterytoriumPrusWschodnichstałasię
obwodemkaliningradzkim.DyskusjenatematprzyłączeniategoterytoriumdoPolski
lubLitwyStalinprzerwałwskazującargumentgeopolityczny„niedamyaniPolsce
aniLitwie,boKrólewiecmaport,któryniezamarza,anamtakijestpotrzebny”
(MarczukT.1995).
MałoznanesąstaraniaoterytoriumdlaRomów.Ideautworzeniapaństwa
RomanistanpodejmowanabyławielokrotniewXXwieku.Odroku1990polscyCyganie
zRuchuOjczyźnianego„NuevaRomanistan”czyniąstaraniaabyprzekazanodoich
dyspozycjiterytoriumobwodukaliningradzkiego.Jakopodstawęroszczeńwskazują
500-letniąhistorięosadnictwaCyganówwbyłychPrusachWschodnich.Innyargument
toeksterminacjaprzezhitlerowcówokołomilionaRomówiconajmniej100tysięcy
wczasachstalinowskichwZSRR.Jakouzasadnieniewskazywanesąrównieżsprzeczne
interesyRosji,Polski,iLitwyzwiązaneztymobszarem(Yoph-ŻabińskiM.1993).Jak
dotychczasaniRosja,aniorganizacjemiędzynarodoweniezabrałygłosuwtej
sprawie.
StaraniaoutworzenieRomanistanu,którybyłbyzamieszkanyprzezspołeczność
romską,mająjużpewnątradycję.PoaneksjiAbisyniiprzezWłochyw1936rokukról
RomówpolskichMatyaszKwiekwystosowałpetycjędoMussoliniegozprośbą
owydzieleniefragmentutegokrajudodyspozycjiRomów.OrganizacjaWorld
RomanistAssociationstarasięoutworzeniasuwerennegoromskiegopaństwa
wgranicachRepublikiMacedoniilubpołudniowejSzwecji.Innamiędzynarodowa
organizacjaŚwiatowyKongresRomówodrzucaideęwszelkichroszczeńterytorialnych.
Decyzjepolitykówwsprawiegranicsączęstosprzeczneczegodowodząpropozycje
przebiegugranicAlbanii(Mapa1).Różniebywateżzakceptacjąprzezspołeczeństwo
takichdecyzji.WidaćtonaprzykładziestosunkuNiemcówzbyłejRFNdogranicy
naOdrzeiNysie.
Respondenciankietyodpowiadalinapytanie:czypowinnosięuznaćgranice
naOdrzeiNysieŁużyckiejzagranicęmiędzyPolskąaNiemcami.Zmianystanowiska
ilustrujetabela1.
NatemattejgranicyPolacymoglisięwypowiadaćw„ReferendumLudowym”
wroku1946.Odpowiadającnapytanie:Czychceszutrwaleniagranicyzachodniej
PolskinaOdrzeiNysieŁużyckiej?Natopytanie„tak”odpowiedziało91,4%
głosujących.Zorganizowaniedlacelówpropagandowychmałowiarygodnego
referendumniemiałożadnegoznaczeniadlaprzebiegutejgranicy.
