Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AleksandraŻurek:„Obrazmyślisłowamimalować”
,czyli…
21
niejszezestaropolskichznaczeńleksemuwyraztowłaśnieIto,co
wyrzezane,wyrzeźbione’
,Iodcisk’
.
Takierozumienieleksemuwyrazobecnebyłowpolszczyźnieaż
dowydaniaSD-dopierotamwznaczeniupierwszympojawiasię
leksemwyrazwrozumieniuwspółczesnym.SamuelB.Lindejako
pierwszeznaczenieleksemuwyrazpodajeznanewcześniejIwyra-
żenie,wyciśnienie,wybicieczego’(zprzykłademPowtarzająsłowa,
przywięzującsięwięcejdoichwyrazu,niżelidoichznaczenia).WSWil
znaczenieIznak,piętnoodwyciśnięciaczego,odbicianaczem;wy-
cisk,odcisk’podanejestjakodrugie(poznaczeniuIobrazprzed-
stawiającyrzeczjaką;wizerunek,wyobrażenie’
;zprzykładowym
połączeniemwyrazowymwyrazpieczęci),awSW-jakopierwsze
(Pojrzeniepełnewyrazuotwartości).
Wartoprzeanalizowaćpierwsze,podstawoweznaczenieleksemu
wyraz,jakie,wświetledanychleksykografcznych,uzyskiwałon
wczasierozwojupolszczyzny.WSTrbyłotoIwyrażenie’
,wSL
podobnie:Iwyrażenie,wyciśnienie,wybicieczego’
;AdamMickie-
wiczużywałleksemuwyrazprzedewszystkimwznaczeniuIsłowo,
elementmowy’
;wSWilznaczeniempierwszymjestIobrazprzed-
stawiającyrzeczjaką,kształtmaterialnyczego,wizerunek,wyobra-
żenie’
;wSW,prawiejednakowo,Iwyrażenie,wyciśnięcie,odciśnię-
cie,odbicieczego,wycisk,odcisk,znak,piętnowyciśnięte’
.Dopiero
wSDleksemwyrazpojawiasięwewspółczesnymznaczeniu,jako
Iznakjęzykowyprzedmiotumyśli’
,Isłowo’
.
WyrazwpodstawowymwSTrznaczeniuIwyobrażenie,obraz
umysłowy’pojawiasięwSLnamiejscutrzecim(poIwyrażeniu,
wyciśnięciu,wybiciuczego’iwyrazierozumianymwjegoznaczeniu
fonetycznym,zprzykłademz„MonitoraWarszawskiego”z1768roku:
Powszechnanaswszystkichmatkamiałaczyściejszywyraz,iobszerniejsze
bóstwapojęcie),wSJAM-namiejscudrugim(powyraziewznacze-
niuIsłowo’
;zprzykłademPrzyjmijPanwyrazgłębokiegoszacunku,
zjakimzostaję,zlistupoetydoJózefaMuczkowskiego,z1829roku),
wSWil-namiejscupierwszym,wSW-namiejscuczwartym(po
Iwybiciu,odcisku’orazwyraziewznaczeniufonetycznym),awSD-
namiejscudrugim(popierwszymwspółcześnieznaczeniuIsłowo’
;
zprzykładem:WutworachJanazCzarnolasuznalazłowyrazówczesne
