Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prolog.Pierwszedoświadczeniamuzyczne
ruchurąkiciaładyrygenta82.Nikisch,pozawspomnianąelegancjąiprecyzją
gestu,odznaczałsięszczególnymrefleksempodczaskoncertu,pozwalającym
naurzeczywistnieniewmigjegointencji.Współbrzmiałotorównieżzro-
dzącąsięówcześnienowąsylwetkądyrygenta,wpisującegosięwdynamiczną
cywilizacjęwielkomiejską,zauważalnegoprzezlicznewypowiedzimedialne,
jakrównieżwspółautora(obokświetnychimpresariów)wielkichtournéeze-
społówsymfonicznychnacałymświecie83.SzczególnaosobowośćNikischa,
łączącegowswojejsztuceromantycznytemperamentzklasycyzującąprosto-
tą,wyróżniającegosięelegancjąstrojuizachowanianaestradzie,dbającego
owłaściweproporcjetemp,starannefrazowanieiśpiewność84,odznaczającego
sięsugestywną,niecoteatralną,choćzarazembardzoprecyzyjnątechnikąma-
nualną(przejętąodswoichsłynnychpoprzedników–StraussaiMahlera,roz-
winiętatechnikanadgarstka),zaangażowaniemcałegociaławdyrygowanie,
jakrównieżelegancjąruchówipoleceńpodczaspracyzzespołem,przyciągała
doLipskaszeregznakomiciezapowiadającychsiędyrygentów.Douczniów
NikischanależałoówcześnieobokBierdiajewaprzyszłewielkieosobowości
światowejdyrygentury,m.in.AlbertCoatesczyteżVaclávTalich85,którybę-
dzieważnympunktemodniesieniadlaBohdanaWodiczki.
WalerianBierdiajew,uczeńNikischado1906r.wLipsku–okazałsię
Dpedagogiemopatrznościowymdlapolskiejmłodejsztukidyrygenckiej”86,
podczasswojej25-letniejpracypedagogicznejnatereniePolski87,prowadząc
gigantycznąliczbę77uczniów88,spośródktórychokoło25dyrygentówwnio-
82
Por.licznekarykaturyGustavaMahlerajakodyrygenta.
83
Tamże,s.269.
84
Cechytepotwierdzająnietylkolicznerelacjeświadkówjegokoncertów,aletakżekilka
odrestaurowanychnagrańdyrygenta,dostępnychnaYouTubie,m.in.zapispierwszego
whistoriipełnegonagraniaVSymfoniiBeethovena(1913).
85
DofascynacjisztukąinterpretacjiitechnikąmanualnąNikischaprzyznawalisiętakże
WilhelmFurtwängleriFritzReiner.
86
Wypowiedźuczniadyrygenta,ZygmuntaSzczepańskiego,waneksiedopracymagister-
skiejAnnyJagiełło,WalerianBierdiajew.Życieidziałalnośćpedagogiczna,prom.Stefan
Śledziński,PWSMwWarszawie,Wydz.I-SekcjaTeorii,Warszawa1975.Oszczególnej
roliformacyjnejszkołyBierdiajewa-zarównozewzględunaetospracy,pokoręwobec
partytury,jakiprecyzyjnątechnikęorazżarliwość-mówizgodnie19uczniówpedagoga
objętychprzezAnnęJagiełłoankietą.
87
Bierdiajewwykładałkolejno:wPaństwowymKonserwatoriumMuzycznymwWarszawie
(1931-1939),StaatlicheMusikschuleinWarschau(1941-1945,półlegalnie),Państwowej
WyższejSzkoleMuzycznejwKrakowie(1945-1949),PWSMwPoznaniu(1949-1954),
PWSMwWarszawie(1953-1956).Najwięcejosób(43)studiowałouniegowprzedwojen-
nymwarszawskimkonserwatorium.
88
LiczbaustalonaprzezAnnęJagiełło,dz.cyt.Pełnywykazuczniówznajdujesięwtejże
pracy(por.tamże,s.52-54).
39
