Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MiędzyżyciemabiografiamiBronisławyWajs-Papuszyrelacjaniejest
oczywista.Jejżycioryszwykleukładanozależnieodokolicznościipotrzebukła-
dającego.Wlatachpięćdziesiątych,gdyszukanoargumentunarzeczprzymuso-
wegoosiedlaniasięCyganówiichproduktywizacji,Papuszę,osobęjużznaną,
przedstawianojakorzeczniczkętakichwłaśnieprzemian.Wprasieukazałosię
wtedykilkajejwierszy,wktórychnawoływałaCyganówdozaprzestaniawędró-
wekipodjęciapracy.
Byćmożemitartystybyłwkulturzepolskiejnatylenośny,żezbudowałro-
mantycznyobrazPapuszyodrzuconejprzezswoichinieszczęśliwej.Tęwersję
przedstawiłGregoryKowalskiwswoimkontrowersyjnymfilmieHistoriaCy-
ganki.Eksponowanyjestwnimobrazpoetkiprzeklętejprzezwspółbraci,napięt-
nowanejioskarżonejozdradętajemnicklanowych.
Możnateżłączyć,żonglującdetalami,różneopowieścibiograficzne.Najbar-
dziejreprezentatywnymprzykłademtakichpraktykjestbiografistykaJerzegoFi-
cowskiego,którynapisałkilka,różniącychsięrozłożeniemakcentów,życiorysów
poetki.
Papuszabywawnichnpierwsząświadomąpoetkącygańską”,októrejswoi
mawiali,żejestntrochęstukniętąpieśniarką”.Piszeoniejtakżejakoonadwrażli-
wymczłowiekuniesprawiedliwieoskarżonymprzezpobratymcówozdradę.
SąinnejeszczewersjebiografiiPapuszy.WwypowiedziachTadeuszaKaja-
na,HalinyAńskiej,ElżbietyDziwisz,ZdzisławaMorawskiegoiinnychwyłania
sięobrazpoetkidocenionejprzezśrodowiskoliterackie,żyjącejzhonorariówza
wierszeizestypendium.
Papuszazrodziną,chorymmężemidorastającymsynem,żyławbiedzie
izapomnieniu,wwarunkachbynajmniejniesprzyjającychpracytwórczej.Ań-
ska,przytaczającsłowaPapuszy,sugeruje,żegdybynmiaładomekipieniążkito
możeznówzaczęłabyśpiewaćswojepieśni”.Wróżnychrelacjachniebrakteż
domysłównatematjejpoetyckiegomilczenia:możetochorobaibieda,amoże
nieumiejętnośćpisaniawogóle(nzabrakłoFicowskiego,któryjejukładałgila”).
BiografiaPapuszypełnajestniedopowiedzeń,sprzecznychinformacjiiinter-
pretacji.Dajesięwięcoglądaćjakomateriapodatnanamitologizację,aniekiedy
jakogotowajużlegenda.Jejloszdajesięczynićzniejsugestywnąilustrację
toposunbożegoczłowieka”(Robotycki1992:98).Zgodnieztakimschematem
opowiadaniaosamorodnymtwórcynbożyczłowiek”jestbiedny,źleurodzony
(otymprzesądzanarodowośćPapuszy).Żyjenamarginesieswegośrodowiska
(poetkazarzekomąnzdradę”tajemnicjęzykaiobyczajówCyganówbyłanska-
lana”itymsamymodseparowanaodgrupy).Czasemmożebyćprześladowany
iodrzucany.Utrzymujesiędziękiludzkiemuwsparciuwynikającemuzewspół-
czucialubzpracdorywczych(Papuszażyjeznieregularnejzapomogizurzędu
miastaizwróżenia.Dopieroodkońcalatsześćdziesiątychmastałąniewysoką
rentę).nBożyczłowiek”jestosobą,któramadużekłopotyzfunkcjonowaniem
wspołeczeństwie,kontaktamizotoczeniem.Tymbardziejwięcjegoświatem
30
