Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
musibyćjegowłasnawyobraźniainiezwykłenormypostępowania.Tozamknię-
ciewsobiekażezakładać,żemanadzmysłowykontaktzprzyrodą(wypowiedzi
Papuszyolesieiokolicznościachnprzychodzenia”doniejpiosenek).Jegosztuka
jestnierozumiana,lekceważonainieuznawanaprzezspołeczność,wktórejżyje
(Cyganieniewidzieliniczegonadzwyczajnegownśpiewaniu”Papuszy,choćdziś
wieluznichwyrażasięzdumąopoetcewywodzącejsięzichnarodu).ŚeroRom
Nudzio-NajwyższySędziaCyganówPolskiejRomy,mówił,że:
Papuszajestdlaniegozwiastunemjasności,októrązabiegajakoŚeroRomicieszysię,
bokiedyśoniejmałomówili,aterazkażdyRomjązna,choćbyzesłyszenia(Kuryłło
1999:37).
WpodobnymtoniewypowiadasięEdwardDębicki:
DzisiajRomowiezareagowalibycałkieminaczej.Wkońcunaszeżyciezmieniłosię.Papu-
szanieświadomiezdradziłantajemnice”Ficowskiemu,aontoopublikował.Miałaztego
powodukłopoty,przypłaciłazdrowiem.Zdrugiejstronyświatdowiedziałsię,żeistnieje
takapiszącaCyganka,samorodnytalent.GdybyPapuszażyłaitworzyładzisiaj,tozpew-
nościąniezostałabytaksurowopotraktowana.DziśRomowiesąbardziejwykształceni,
rozumiejąpotrzebętworzenia,awczasachtaborowychwwiększościbylianalfabetami.
NierozumieliPapuszy,dlategojejtwórczośćuznalizazdradę(Kwiatkowska2001:17).
Tegłosyróżniąsięzasadniczoodopiniisprzedlat,gdyCyganie,pytanioPa-
puszę,odpowiadali:
[...]mamypośródCyganówwięcejtakichpoetów,tylkożeoninieogłaszająswoichwier-
szy.Nieonajednaśpiewa(Kwiatkowska2001:17).
nBożyczłowiek”odkrytyprzezetnografalubdobregoopiekunaodrzucapo-
moclubwykorzystujejąnaswójczęstoniezrozumiałysposób.
Gdybywięcszukaćwiedzyobiektywnejwprezentowaniubiografiipoetki,
tozatakąnależałobyuznaćbiogramwPopularnejencyklopediipowszechnej
(1996),choćprzecieżitabiografiajestswoistąnarracją,podporządkowanąpo-
etyceiretorycedzieła,wjakimzostałaumieszczona.
Papusza,właściwieBronisławaWajs(1910-1987)znanapoetkacygańska,żyjącawPolsce,
od1949rokuzapisywałasweutwory,początkowopowstającewformiemówionej,nawią-
zywaładoludowejpoezjicygańskiejitradycjiswego,nienarodu,akcentującpierwiastki
osobiste,wierszachpozbawionychregularnejrytmiki,zbliżonychdoprozypoetyckiej
czygawędy.PodwpływempoetyJerzegoFicowskiego,znanegocyganologa,zaniechała
koczowniczegotrybużycia,zachowującjednakwięziześrodowiskiemcygańskim:opubli-
kowaławyborywierszy:PieśniPapuszy,Pieśniludziom1.
Wustaleniubiografiipoetkikłopotzaczynasięchoćbyodtego,żedokładnie
niewiadomo,kiedyprzyszłanaświat.
1Podtymtytułemniewydanożadnegoztrzechzbiorkówjejpoezji.Opróczwspomnianych
PieśniPapuszyznamyPieśnimówioneorazLesie,ojczemój.
31
