Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
żone(inudne).Natomiastgdybympowiedziałci,żeistniejenieskończenie
wieleliczbpierwszych,miałbyścałkowitąsłuszność,proszącmnieprzynaj-
mniejozarystakiegodowodu(który,mimochodemmówiąc,istnieje)ina
pewnoniebyłbyśusatysfakcjonowanyjakimkolwiekniejasnymstwierdze-
niemzmojejstrony,żenwzasadzie”niewidzężadnegopowodu,dlaktórego
powinnaistniećgranicazbioruliczbpierwszych.
Itoniezależnieodtego,czyktokolwiekmajakieśpozytywnepowodydo
tego,bypoważniepotraktowaćkoncepcjęniemożliwościostatecznejreduk-
cjiteorii,awięccozatymidzie,fundamentalnegobrakujednościnauki
(wkategoriachteoretycznych,niezaśontologicznych)?Takwłaśnietwierdzi
NancyCartwright21.Sformułowałaonapoglądznanywfilozofiinaukijako
antyrealizmteoretyczny,zktóregowynikaodrzuceniestandardowejkon-
cepcji-niemaluniwersalnieprzyjmowanejwśródnaukowcówiwpewnej
mierzepopularnejwśródfilozofów-żeprawaprzyrodysąprawdziwymi
uogólnionymiopisamizachowywaniasięrzeczy,zwłaszczacząstek(alboteż
pólśtobezznaczenia).Cartwrightsugerujenatomiast,żeteoriesątwier-
dzeniamiotym,jakrzeczy(bądźcząstki,bądźpolaś)zachowywałybysię
zgodniezwyidealizowanymimodelamirzeczywistości.
JeśliCartwrightmarację,totakiemodeleniesąprawdziwe,awięc-
mówiącściśle-to,couważamyzaprawaprzyrody,jestfałszywe.Zaska-
kującemożebyćodkrycie,żesamopojęcieprawprzyrody(zwłaszcza
zprzypisywanąimpoczątkowodosłownąimplikacją,żeistniejedawcatych
praw,czyliBóg)byłokontrowersyjne,gdyżbroniłgoKartezjusz,aatako-
walijeHobbesiniektoinnyjakjedenznajbardziejznanychnaukowców
wszechczasów,Galileusz22.AletwierdzenieCartwrightjestznaczniebardziej
radykalneiuważam,żezasługujenauwagę,nawetjeśliwkońcumożnaje
odrzucić(przyznajęsiędobyciauznającymjegowartośćagnostykiem).
Cartwrightodróżniadwasposobymyśleniaoprawach:prawanfunda-
mentalne”mająopisywaćprawdziwą,głębokąstrukturęwszechświata.
21
N.Cartwright,HowtheLawsofPhysicsLie,OxfordUniversityPress,Oxford1983.Innym
współczesnym,wybitnymfilozofemnaukitraktującymtęsprawępoważniejestIanHacking-
zob.I.Hacking,RepresentingandIntervening:IntroductoryTopicsinthePhilosophyofNatural
Science,CambridgeUniversityPress,Cambridge1983.
22
Zob.M.Pigliucci,„AreThereNaturalLaws?”,RationallySpeaking(3października
2013),http://rationallyspeaking.blogspot.com/2013/10/are-there-natural-laws.html.
39
