Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
CZĘŚĆI.CZYTAJĄCnBYTUCIEŃ”
.OIRONIINORWIDA
odkryciaprawdy.Ztegoźródłapochodzirównieżwpisanie
ironiiwgręzakrywaniaiodsłanianiajejistnieniawtekście
(demaskacji),objawiającesięmiędzyinnymiproblememnsy-
gnałówironii”
37
,atakżejejzwiązekzosądem,zprzypisaniem
funkcjimoralnejocenyzjawisk.Cechatamaswojekorzenie
wsynonimicznymzwiązaniuironii(wpewnychkontekstach)
zpojęciemethosu
38
.JakpiszeRomualdTurasiewicz:
Wartozauważyć,żetegoznaczeniaethos=eironeianienotująani
nowożytnewielkiesłownikijęzykagreckiego,aniteżnaukowe
studiairozprawypoświęconezbadaniuzakresusemantycznego
zjawiskaironii.Stosowaniezaśtegoznaczeniaprzezpisarzyan-
tycznychnieograniczasięwcaledoscholiówtragediowych,ale
występujewcałejliteraturzezwanejgramatyczną,awięcwróżnych
komentarzach,scholiach,traktatachzdziedzinystylistyki,retoryki,
teoriiliteraturyikrytykiliterackiej39.
Ethos
40
oznaczałonajpierwnzwyczaj,obyczaje,zespół
nawykówiprzyzwyczajeńskładającychsięnacharakter
jednostki”
,któretoznaczenieupowszechniłwswoichpi-
smachetycznychArystoteles;onteżzasprawąswejRetoryki
przyczyniłsięnastępniedosprofilowaniategoterminujako
ndobrychobyczajów,prawegocharakteru”
,ntworzączethos
pojęciewartości”
41
(podobnyzabiegnotabenezastosowałten
filozofwobecironii,włączającjąwswójsystemetyczny
42
).
Zewzględunaczęściowepokrywaniesięterminówetosu
iironiinwjakimśstopniu-jakzauważaTurasiewicz-nale-
żyzatemupatrywaćweironeitesensy,którepowszechnie
łączonozethos,awięcopanowanie,skromność,naturalność,
37Natematsygnałówironiizob.B.Allemann,dz.cyt.,s.26-32.
38Szczegółowozbadałówzwiązek,przedstawiającgonabogatymma-
terialeźródłowym,R.Turasiewicz,dz.cyt.,s.38-46.
39Tamże,s.43.
40
StreszczamwtymmiejscuustaleniaR.Turasiewicza.Por
.tegoż,
dz.cyt.,s.39.
41Stądwprzypadkupojęciaethosu(tamże,s.45)nprymarnebyłonie-
wątpliwieznaczeniemoralne[ł],zaśformalne,tj.stylistyczne-wtórne”
.
42Por
.tamże,s.63.
