Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.nCień”:ironiaiodbicie,ironiaiprawda
27
wczasachantycznychpragnęwtymmiejscupodkreślićdwie:
jejzwiązekzprawdąorazzethosem.
Tradycjasokratyczna
32
nadługo(ażdowiekuXIX,czylido
pojawieniasięironiiromantycznej,awnurcieironicznychmo-
ralistów
33
napewnoconajmniejażdopoczątkówwiekuXXI)
powiązałaironięzkategoriąprawdy.Eironeiamiałaprowadzić
dojejodkrycia(ponownie)nadwasposoby:wwymiarzene-
gatywnym-jakometodaelenktyczna,polegającanadoprowa-
dzeniurozmówcydoodrzuceniamniemańbłędnychirozpo-
znaniaswejniewiedzy,orazwwymiarzepozytywnym-jako
metodamajeutyczna(stosowanajedyniewobecwybranych
uczniówmistrza),tojestsposób(wspólnego)dochodzenia
doprawdy,jejnrodzenia”
.Todlategonczłowiekzabiegający
oprawdę(philalethes)-jakpowiadaArystoteleswEtyceNiko-
machejskiej[ł]-będziewykazywałskłonnośćraczejdoironii
aniżelidoalanzoneia”
34
,aironiaokażesięzczasemważnym
nnarzędziemwalkiwdyskusji”
35
,opartymnakrytyceirewido-
waniusądówprzyjętychtyleżpowszechnie,cobezmyślnie
36
.
Koncepcjataodcisnęłasweniezatartepiętnonaukształtowa-
niuironiiretorycznej.Typowadlaniejpodwójnośćznaczeń
wywodzisiępierwotniewłaśniezopozycjimiędzyfałszem,
ułudąiwiedząpozornąademaskacjąiluzjiprowadzącądo
zrozumiećtęwypowiedźbadaczatrzebadodać,iżsłowosemnosoznaczało
nietylkonpyszałka”(jakalazon),lecztakżenmężasłuszniedumnego”(tam-
że,s.37).Tymsamym,idączarozpoznaniemArystotelesa,wzachowaniu
Sokratesamożnadopatrywaćsięnpragnieniamędrca,zmierzającegodo
zatajeniaogromnejprzewagiswegointelektu”(tamże,s.38).Odczasów
Sokratesaznaczenietosięupowszechnia-odtądmożnapowiedzieć,że
„Eironeiauchodziłaniejakozabrońprzeciwkosemnotesinnych,zdrugiej
stronyzaśza«ucieczkę»przedwłasnymiskłonnościamiwtymkierunku”
(tamże,s.64).
32
NatematpostaciSokratesaorazironiisokratycznejzob.m.in.:A.Doda,
dz.cyt.;T
.Mackiewicz,dz.cyt.;T
.Ososiński,dz.cyt.;J.Sieradzan,dz.cyt.;
W.Szturc,dz.cyt.,s.13-33.
33Por
34R.Turasiewicz,dz.cyt.,s.55.
35Tamże,s.47.
36Por
.A.vanNieukerken,dz.cyt.
.tamże.
