Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
RozdziałI.PanowanieBorysa-Michała(852-889).ChrzestBułgarii
roku
psa(etche)”38.Datazostałazapisanazużyciemkalendarzaprotobułgar-
skiego(starotureckiego).Jejrozszyfrowaniesprawiajednakuczonympewne
kłopoty39,choćrozbieżnościwjejodczytywaniuniesąznóważtakwielkie.
Sprowadzająsiędomniejwięcejdziewięciumiesięcy.WedługW.N.Zła-
tarskiegopiątymiesiącrokupsawlatachsześćdziesiątychIXw.przypadał
naokresod17sierpniado19września865r.,awedługWasilewskiegood
19majado16czerwca866r.
40
.Drugimźródłem,którymposiłkująsiębada-
czeprzyustaleniudatychrztu,jestinskrypcjazBalszi.Jejtekst,częściowo
uszkodzony,odtwarzasięwsposóbnastępujący:
OchrzciłsięBorys,zmocyBogaarchontBułgarii,nazwanyimieniemMichał,razem
zdanymmuodBogaludemwroku637441.
Problemnastręczabadaczomodczytaniedaty6374.Wedługczęściznich
mamytudoczynieniazrokiemwrześniowymerybizantyńskiej(1września
865-31sierpnia866),wedługinnychzrokiemmarcowym(21marca866-
20marca867).Trzebazwrócićuwagę,żezarównorokwrześniowy(tenjed-
naktylkoczęściowo,1-19września),jakimarcowyzawierająwsobiepiąty
miesiącrokupsazprzekazuTudoraDoksowa(bezwzględunasposóbrozu-
mieniakalendarzaprotobułgarskiego).Mimopewnychzgłaszanychwnauce
obiekcji42wydajesię,żemożnaprzyjąćpoglądWasilewskiego,zdaniemktó-
regochrzestBorysaodbyłsięwsobotęprzedZielonymiŚwiątkami,tojest
25maja866r.43.WładcaBułgariiprzyjąłnachrzcieimięMichał,wnawiąza-
niudocesarzaMichałaIII,któryzostałzaoczniejegoojcemchrzestnym.
Codomiejsca,wktórymodbyłasięceremonia,niemawątpliwości:stało
siętowBułgarii,najpewniejwPlisce44.
38
TudorDoksow,s.84(tłum.Z.Brzozowska;patrzAneks).
39
Natematdyskusjiwtejkwestiipatrzm.in.:T
.Wasilewski,BizancjumiSłowia-
nie...,s.139-140;P
.Georgiev,Kdmsemantikatanadatirovkata„etchbechti”,Pbg2004,t.28.2,
s.20-33.
40
Różnicesąkonsekwencjąsposobutraktowaniakalendarzastarotureckiego.Wedługjed-
nychbadaczyjestonkalendarzemksiężycowym(V.N.Zlatarski,dz.cyt.,s.352-362,371-372),
wedługinnych-księżycowo-słonecznym(np.T
.Wasilewski,BizancjumiSłowianie...,s.140);
por.R.Rašev,Bdlgarskataezićeska...,s.281-282.Wzmiankowanyrokpsa(etche)byłjedenastym
wdwunastoletnimcykluchronologicznymcharakterystycznymdlakalendarzastarotureckiego.
Oprócznazwyjedenastegorokuznamynazwyjeszczedziewięciuinnych.Pierwszyzwałsięro-
kiemniedźwiedzia,drugi-wołu,czwarty-zająca,piąty-smoka,szósty-żmii,siódmy-konia,
ósmy-barana,dziesiąty-kury,dwunasty-świni.
41
InskrypcjazBalszi(tłum.A.Brzóstkowska,s.10-11,drobnazmianaM.J.L.)
42
Np.A.Turilov,Dvezabytyedatybolgarskojcerkovno-politićeskojistoriiIXv.(Kvoprosufor-
mirovanijabolgarskogovariantacerkovnogomesjaceslovavepochuPervogocarstva),Pbg1999,t.23.1,
s.19-21.
43
T
.Wasilewski,BizancjumiSłowianie...,s.144.
44
KontynuacjaTeofanesa,s.162-165;Teofilakt,Męczeństwo15świadkówzTyberiopola,34.
