Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Pojęcieautonomii
Autonomia,obecnierozumianajakopostawawyrażającaniezależnośćmy-
śleniaidziałania(Reber,2000),jestwynikiemkontynuacjifilozoficznychroz-
ważańdotyczącychwolności,woliorazrozwiązywaniaproblemówmoralnych,
atakżesposobówujmowaniaźródełinicjującychdziałania.Współcześnifilozo-
fowieopisująautonomięjakozdolnośćjednostkidowyboruczynnościzgod-
nychzuwewnętrznionymsystememwartości.Rozważaniafilozofówstałysię
inspirującedlapsychologówipedagogów.Wpsychologiiautonomięujmowano
najpierwjakopotrzebęindywidualizacjiitendencjędoodseparowaniasięodin-
nychludzi,następniejakozdolnośćdowyborukolejnychcelówikierowaniaich
realizacją.Aktualnieformułowanekoncepcjeskoncentrowanenawewnętrz-
nejmotywacjidodziałania.Wpedagogiceautonomiaczłowiekajestujmowana
jakocelorazwynikdziałańwychowawczych,wyposażającychjednostkędokie-
rowaniawłasnąaktywnościązuwzględnieniemwymagańspołeczeństwaoraz
warunków,wjakichprzebiegawłasnaegzystencja,aktórezostałyukształtowane
przezkulturę,gospodarkęipolitykę.
Pojęcie„autonomia”pochodzizpołączeniadwóchgreckichterminów:au-
tosinomos.Pierwszyznichwjęzykupolskimodnosisiędoświadomości
własnejosoby,adrugijestrozumianyjakoprawolubrządzenie.Terminyte
połączonerazemprzedstawiajątakiepojęciajak„samorząd,samodzielność,
niezależność”(Szlachta,2001:535)lubsamostanowienie(Kopaliński,2007).
Autonomiaoznaczaprawododecydowaniaosobiezarównojednostki,jak
izbiorowościludzkiej(Drabik,2009).Pojęcietomożnarozumiećjakozdol-
nośćdoniezależnegodziałanialubdopostępowaniazależnegoodinnych,ale
zgodnegozwłasnąwolą.
Obserwujesiębrakzgodnościcododefinicjiautonomii,zarównonapo-
ziomiepojęćsłużącychdojejokreślenia,jakisposobówjejoperacjonalizacji.
Główneróżnicedotyczątego,czyautonomiępostrzegasięjakoniezależnośćpo-
czuciaświadomościsiebiesamegoodwpływówspołecznych,czyteżjakowy-
nikwzajemnejrelacjiosobyzotaczającąspołecznością.Przyjętadefinicjazależy
teżwdużejmierzeodkontekstu,dojakiegoodnosimyautonomię:moralności,