Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Autonomiawświetleliteratury
relacjispołecznych,tożsamościosoby,motywówdziałaniaczyteżkompetencji
(Grouzetiin.,2013).
Specjaliściposzczególnychdziedzinkoncentrująsięnaróżnychaspektach
ludzkiejautonomii,stosująróżnepodejściabadawczeiprocedurydiagnozowa-
niapodmiotowychuwarunkowańautonomiiorazzachowańautonomicznych.
Wkonsekwencjisamopojęcieautonomiiwystępujewwieluróżnychznacze-
niach,poszczególneznaczeniaodmiennierozumiane,adiagnozapodmio-
towychwyznacznikówautonomiidokonywanajestzwykorzystaniemróżnych
procedurinarzędziorazzalecaneróżneprogramywspomaganiarozwoju
osobowościautonomicznej.
Problemyludzkiejautonomiipodejmowaneirozwiązywaneprzezfilo-
zofów,prawników,medyków,pedagogów,atakżeprzezspecjalistówzzakresu
psychologiiklinicznej,rozwojowej,wychowawczejispołecznej(Grouzetiin.,
2013;Callo,2006).
Cechamiautonomii,któremożnauznaćzawspólnewujęciachróżnychspe-
cjalistów,są:poczuciebyciaautoremczynu,atakżeniezależnośćwwyborach
wartościicelówdziałania,zdolnośćdokrytycznejrefleksjinaddokonanymi
wyboramiorazpodejmowaniedziałaniazgodnegozprzyjętymipriorytetami.
Wkolejnychpodrozdziałachzostanąprzedstawionewybranesposobyujmowa-
niaautonomii,wykorzystywanenajczęściejwfilozofii,psychologiiipedagogice,
podkreślającewymienionejejwłaściwości.Nawłaściwościachtychopartosię,
formułującrobocządefinicjęautonomiiwykorzystanąwbadaniachwłasnych,
któreprzedstawionowtrzeciejiczwartejczęścininiejszejpracy.
1010Autonomiajednostkiwwybranychkoncepcjachfilozoficznych
Sposóbrozumieniaautonomii,jakimożnaznaleźćwfilozofiiklasycznej,wy-
wodzisięodArystotelesaiśw.Tomasza,którytwierdził,żewolapowinnabyć
podporządkowanarozumowi.Wklasycznymarystotelesowsko-tomistycznym
ujęciuautonomiajestzdolnościądokontrolowaniaswoichdziałań,takbybyły
onezgodneznaturąludzką,prawdąorazdążeniemdodobra.Zdolnośćtaka
możebyćrealizowanatylkowsytuacjikoniecznościwyborumiędzyróżnymi
bytamiwchodzącymiwzakresdobraicelami,doktórychmożnadążyć.Osią-
gnięcieautonomiijestmożliwedziękinabyciuklasycznychcnót,takichjakna
przykładroztropność,sprawiedliwośćczyumiarkowanie(Mazur,2013).
WładysławTatarkiewiczwHistoriiflozofi(1995)pokazał,żepodstawąroz-
wiązywaniaprzezfilozofówproblematykiludzkiejautonomiibyłsposóbrozu-
mieniaiwartościowaniapojęciawolnościiwolnejwoli.Wujęciustoikówżycie
wolnetożyciecnotliweizgodneznaturą.WedługGiordanaBrunawolność
możnazaliczyćdonajważniejszychludzkichcech,GottfriedWilhelmLeibniz
dostrzegałistnieniezwiązkumiędzywolnościąadoskonałościąświata,Johann