Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Cenzorzykontrolowalimateriałydrukowane,programyradioweitelewizyjne,
kinematografięidrukiulotne.Wokresiestalinizmublokowalidrukschematów
świadectwchrztu,sakramentumałżeństwa,kartekdospowiedziwielkanocnej,
zaproszeńnaświęceniakapłańskieorazwizytówekdlaksięży.Dokonywanoin-
gerencjiwksięgachchrztu,księgachzmarłych,księgachmałżeństworazproto-
kołachzawarciamałżeństwa.Cenzurowanonietylkodrobniejszeartykuły,notatki
czynekrologii,aletakżeencyklikipapieskie.Cenzurowanokazania,podręczniki
szkolnedoreligii,katechizmy,książkidonabożeństw,księgiliturgiczne.Kontrolą
objętebyłyzakładypoligraficzne,firmyzajmującesięsprzedażąmatryc,księgar-
nie,antykwariaty,biblioteki,klubykultury,słupyzogłoszeniami,gablotyzga-
zetkami,kioskiprzykościelne,festynyiinneimprezyotwarte,ogłoszeniapara-
fialnewiszącewkościołach,obrazykościelne,bazary.Cenzurzepodlegałynawet
książkieksponowaneprzezorganizacjezagranicznepodczasMiędzynarodowych
TargówPoznańskich.Wczerwcu1961rokucenzorzyskonfiskowali28książek
zekspozycjiprzygotowanejprzezAmerykańskąAgencjęInformacyjną(United
StatesInformationAgency),którazajmowałasiępropagowaniemamerykańskiej
dyplomacji,politykiikulturynaświecie.ChoćsprawaoparłasięopolskieMini-
sterstwoSprawZagranicznych,większośćskonfiskowanychksiążekniepowróci-
ładoagencji,gdyżministeruznałjezannienadającesiędowystawiania”57.
Cenzorzykontrolowalirównieżspektakleteatralne,przedstawieniaoperowe
ioperetkowe,występyzespołówbaletowych,rozrywkowych,cyrkowych,wy-
stawy,obchody,kiermasze,bazary,festyny,jarmarki.Kontrolowalipłytygramo-
fonowe,plakatyteatralneorazafisze.Cenzorzykontrolującywidowiskaanalizo-
waliscenografięteatralną,wyglądaktoróworazdobórstrojów,pilnowano,czy
podczaspremieryniedodanouprzednioniezaakceptowanychelementów.Cen-
zorzy,którzykontrolowaliwidowiska,potrafiliwdzieraćsięnascenępodczas
próblubpremiery,abyinterweniowaćwsprawienzakazanychakcentów”58.Byli
oniobecninakażdymetapieocenysztuki,począwszyodkontroliscenariuszaaż
popremieręspektaklu,anastępniekontrolęwtórną(którabyłarealizowanana-
wetpozagodzinamipracy).Cenzorzywchodziliwrolęekspertówoceniających
zarównopoważnewystępybaletowe,operoweioperetkowe,np.Orfeuszawpie-
kleJacquesaOffenbacha,jakijazzowekoncertygrupyZygmuntaKarasińskie-
go.Analizującsprawozdaniacenzorskiezkoncertówpopularno-rozrywkowych,
trudnookreślić,gdziekończąsięstrictepolitycznekryteriaoceny,azaczynają
prywatneopiniecenzorówbędącewyrazemichgustówmuzycznych.
CenzorzyuczestniczyliwposiedzeniachKomisjiOcenyWycofanychWydaw-
nictw,funkcjonującejwlatach1954-1956jakociałodoradczeprezesaCentralne-
57
OSA,RFEInformationItems,HUOSA298-1-2-35-1200c,NYC-60JuneCrypto
Message,14VI1961,s.1.
58AAN,GUKPPiW,422,SprawozdaniaokresoweWUKPPiW,6II1953-5I1954,t.2,
k.134.
31
