Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
•
Chronografruski-wschodniosłowiańskakompilacja,ukazująca
dziejecałegoobszaruSlaviaOrthodoxa(Rusi,BułgariiiSerbii)jako
immanentnejczęścihistoriipowszechnej,opisanejodmomentustwo-
rzeniaświata.Zawieranarracjęnatematwypadkówstarotestamento-
wych,starożytnegoBliskiegoWschoduiGrecji,zdobywczychwypraw
AleksandraMacedońskiego,dziejówcesarstwarzymskiegoibizan-
tyńskiegoażdoupadkuKonstantynopolaw1453r.Twórcyzwodu
wykorzystaliwyjątkowobogatymateriałźródłowy,m.in.Latopishel-
leńskiirzymskidrugiejredakcji,XIV-wieczny,cerkiewnosłowiański
przekładgreckiejkronikiKonstantynaManassesa(spisanejwlatach
1145-1148),ParalipomenJanaZonarasa,WojnężydowskąJózefa
Flawiusza(ok.37-100),Aleksandreidę,rodzimelatopisyruskieoraz
tekstyhagiograficzne,m.in.bułgarskiejiserbskiejproweniencji.
Najstarsza,zachowanadonaszychdniwersjautworu,tzw.redak-
cjaz1512r.,powstałanajprawdopodobniejwlatach1516-1522,
wmonasterześw.JózefapodWołokołamskiem.Najwcześniejszeod-
pisyzabytkupochodząztrzeciejiczwartejdekadyXVIw.Wokresie
późniejszymomawianakompilacjabyławielokrotnieprzeredago-
wywanaiwzbogacanaododatkowymateriał,pochodzącym.in.ze
staropolskiejkronikiMarcinaBielskiego(ok.1495-1575):wlatach
trzydziestychXVIstuleciastworzonotzw.zachodnioruskąwersjętek-
stu,anapoczątkuXVIIw.-jegokolejnewarianty(zlat1617i1620).
Chronografruskiposłużyłrównież-jakoźródłoinformacji-autorom
późniejszych,wschodniosłowiańskichkompendiówhistoriograficz-
nych:LatopisuNikonowskiegoiIluminowanegozwodu
35.
•
LatopisNikonowski-monumentalnedzieło,ukazującedziejepań-
stwowościRurykowiczówodjejzaraniapoczasywspółczesneautorom
zwodu,zwielomaodwołaniamidowydarzeńzhistoriipowszech-
nej,np.wnarracjęnatematwyborureligiimonoteistycznejprzez
35
Русскийхронограф.Хронографредакции1512г.,Санкт-Петербург1911[=ПСРЛ,
vol.XXII.1];Русскийхронограф.ХронографЗападнорусскойредакции,Петроград
1914[=ПСРЛ,vol.XXII.2];О.В.Творогов,ХронографРусский,[in:]Словарь
книжниковикнижностиДревнейРуси(втораяполовинаXIV-XVIв.)…,s.499-505.
Cf.И.Ю.Крачковский,Предистория…,s.18-19,23.
