Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
Wstęp
9
Aparaturapojęciowaprawadotyczącawarstwypsychologicznejczło-
wiekajestwięcprzestarzała(neopozytywistyczna)orazuproszczona
(swoiściemechanicystyczna).Takienazwy,jak:pobudka,silnewzbu-
rzenie,poczytalność,zamiar,wola,nusprawiedliwienieokolicznościami”,
posiadająnagrunciewspółczesnejpsychologiiterminy(iodpowiadające
impojęcia)znacznietrafniejokreślającerzeczywisteprzejawyfaktów
iprocesówpsychicznych(zwłaszczawzakresieregulacyjnejteoriiosobo-
wości),pozwalającenabardziejprecyzyjneróżnicowaniezachowańiich
przyczynaniżelilabelkinormprawnychiichneopozytywistycznenskład-
nikiuściślające”1boprzecieżniewyjaśniające!1zawartewhipote-
zachidyspozycjachnormprawnych.
Prawojestkonserwatywne1zachowawcze,petryfikacyjne,awod-
niesieniudooczekiwanychspołecznieizpozycjinaukizmian1inercyjne
iniezwyklewolnoewoluujące.Jegotreśćbowiemzależyodbardzowie-
lunzewnętrznych”uwarunkowań,m.in.:politycznych,ekonomicznych,
socjologicznych,religijnych,awreszciehistorycznychidoktrynalnych;
toteżnsiły”wpływającenaprawobywająbardzowzględemsiebiepogma-
twane.Zkoleijegostosowaniu(wkontradyktoryjnymprocesie)przyświe-
cazasadapragmatyzmu,tj.udowodnieniaprzedsądemswojejracjiiwy-
graniaprocesu.
Psychologiazkoleiopierasięnabadaniachempirycznych,weryfiku-
jąc(falsyfikującbądźkonfirmując)wysuwanehipotezyzgodniezuzna-
nymimetodologiczniepoprawnymiproceduramianalitycznymi.Formu-
łującprawa(wykrywajączależności),rozstrzygaostatusienaukowym
swoichtwierdzeńiprzedmiotowymzakresieichobowiązywania.Zatem
ostopniurozwojupsychologiidecydująniedoktrynyczyocenyaksjolo-
giczne,lecznaukowasprawdzalność,potwierdzanaprzezróżneośrod-
kinaukowe.Prawojestautorytarneiobowiązujenaobszarzedanego
państwa.Psychologiazaśjestweryfikowalna(zprobalistycznymsposo-
bemustanawianiaswoichodkryćnaukowych)iobowiązujewszędzie1
zuwzględnieniemwarunkówżyciaczłowieka(kulturowych,ekologicz-
nych,ekonomicznych,politycznych;np.totalitaryzm,fundamentalizm
religijny,brakipodażytowarównarynku1wwarunkachrealnego
socjalizmu).
Wykazanietuprzezemnieznaczącychróżnicwystępującychmiędzy
tymidwomadziedzinaminaukimiałonaceluopisanietławpływającego
nalicznetrudności,nieporozumienia,aczasemwręczbrakkompeten-
cjiniektórychautorów,którzypróbującrozwijaćwspółpracęteoretyczną
iaplikacyjnąnastykutychobszarów,napotykająlicznenrafy”proble-
mowe.Dotyczytozwłaszczabadaczyujmującychteproblemywyłącznie
zpozycjiswojejnauki,aniemającychwystarczającegopojęciaometodo-
logiiiprzedmiociebadańnsąsiada”.
