Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AnnaNowak:Pojęcie,istota,przyczyny,mechanizmymarginalizacji…
27
czowych,aprzytymuniwersalnych1występującychwkażdymkon-
tekściespołecznym1cechstrukturyspołecznej.Upodstawnierówności
znajdujesięzróżnicowanydostępdookreślonegorodzajudóbrzarówno
materialnych,jakiniematerialnych.HenrykDomańskiwskazujenana-
czelnezróżnicowaniedochodów,władzy,prestiżu,stylużyciaorazuczest-
nictwawkulturze.Wliteraturzeprzywołujesiętakżeczynnikokreślany
jakostopieńzaspokojeniawłasnychpotrzeb.Kategorianierównościspo-
łecznychanalizowanajestzróżnychperspektyw.Cytowanyautor2przed-
stawiaperspektywęrównościwobecprawa,perspektywęrównościszans
orazperspektywęmarksistowską(Domański,2004,s.23125).
Nanierównościspołecznejakoprzyczynęmarginalizacjizwracateż
uwagęBronisławUrban.Twierdzion,że:nProcestransformacjipogłę-
białnierównościspołeczne,zainicjowałdużezmianywhierarchiiimen-
talnościludzkiej,atakżeokreśliłinneformykontrolispołecznej,cojest
warunkiemzasadniczym[ł]inicjowaniairozwojuspołecznego.Wprak-
tycewyeliminowałotoznacznączęśćspołeczeństwazmożliwościosiąga-
niasukcesuirealizowaniawłasnychplanówżyciowych.Autorwskazu-
je,żejesttowynikiemogólnegozahamowaniawzrostuekonomicznego,
zmianekonomicznychorazmasowychredukcjizatrudnieniazwiązanych
zwprowadzeniemelementówgospodarkirynkowejdopolskiegosystemu
gospodarczego.Wefekciezmiantechnologicznych,wzorówkonsumpcji
istylużycianiewielejednostekpotrafiłoporadzićsobiezwszechobecną
dezorganizacją,cowsposóbzasadniczyprzekładasięnawidocznezanie-
dbaniawsferzesocjalnej,wzroststrukturalnegoidziedziczonegobezro-
bocia,atakżenapojawieniesięróżnorodnychzachowańdewiacyjnych
orazdysfunkcjonalnościrodziny”(Urban,2005,s.20123).
Wewspółczesnychspołeczeństwachwszyscymajązagwarantowany
dostępdooświaty(wkonstytucji,wustawieosystemieoświaty),jednak
grupynnieuczestniczące”majądostępjedyniedojejnajniższychszcze-
bli.Grupyuprzywilejowanesązainteresowaneutrzymaniemstatusquo,
starająsięwięcchronićswójstanposiadaniapoprzezprocesy,któreza
MaksemWeberemokreślasięjakospołecznenzamykanie”,mogącemieć
2Perspektywarównościwobecprawastanowi,żekażdyczłowiekpodlegatym
samymregułomipowinienbyćkaranywtensamsposóbniezależnieodpochodzenia
społecznego,narodowości,wyznaniaczypłci.Perspektywarównościszansstanowi,
żekażdemupowinnabyćzagwarantowanamożliwośćdysponowaniarównymprawem
douzyskiwaniadóbrorazpozycjispołecznych,natomiastnierównościwewskazanych
dwóchzakresachsądopuszczalnetylkowtedy,gdysąpochodnązróżnicowanegowysiłku,
zdolnościimerytorycznychzasługindywidualnych.Perspektywamarksistowskawopo-
zycjidopostulaturównościszanswysunęłapostulatrównościwarunków,którystano-
wi,żekażdajednostkapowinnawtymsamymstopniuuczestniczyćwpodzialedóbr
niezależnieodwydatkowanychprzezsiebienakładóworazposiadanegotalentu,zasług
iwłasnychzdolności.
