Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
Znaczeniechromatografiigazowej
Chromatografiajestbardzoważnąmetodąanalizyzwiązkóworganicznych,achromatografgazowyjestjednymznajczęściejspotykanychprzyrządówwlaboratoriach
analitycznychnaświecie.Zakreszastosowańchromatografiigazowejjestbardzoszeroki.Zapomocątejtechnikichromatograficznejmożnaanalizowaćok.20%
związkówchemicznychspośródponad100mlnzwiązkówchemicznychzarejestrowanychwbazieChemicalAbstractsService.Tezwiązkichemicznesąbadanem.in.
wlaboratoriachochronyśrodowiska,przemysłuchemicznego,farmaceutycznego,kosmetycznego,spożywczegoiwlaboratoriachmedycznych.Próbkimogąbyć
dostarczanedolaboratoriówalboanalizowanewmiejscuichwystępowania,zapomocąprzyrządówprzenośnychlubprzewoźnych,wtymnaciałachniebieskichinnych
niżZiemia.
Odużymznaczeniuchromatografiidlaludzkościmówionopodczasobchodów60-leciaTheChromatographicSociety22marca2016r.wLondynie.Wśróddziedzin
życiainauki,dlaktórychchromatografiamabardzodużeznaczenie,wymienionom.in.:badaniekosmosu,analizężywności,badanieleków,diagnostykęmedyczną,
kryminalistykęikontrolęantydopingową.
AmerykańskieTowarzystwoChemiczneuznałoodkryciechromatografiizajednoznajważniejszychodkryćwdziedziniechemiiiufundowałotablicęupamiętniającą
towydarzenie.TablicazostałapodarowanaUniwersytetowiWarszawskiemu,naktórymCwietodkryłchromatografięijesteksponowanawgmachuCentrumNauk
Biologiczno-ChemicznychUniwersytetu–rys.2.1.
Odużymznaczeniuchromatografiiwanaliziechemicznejświadczytakżeto,żewzbiorzePolskichNormznajdujesięok.430norm,wktórychwykorzystujesię
chromatografię.
Jeżelijakąśmieszaninęmożnaanalizowaćzapomocąchromatografiigazowejicieczowej,tozwyklekorzystniejszejestwykonanieanalizyzapomocąchromatografii
gazowej.Przemawiazatymmniejszykosztanalizyiczęstołatwiejszeuzyskanielepszegorozdzieleniaskładnikówmieszaninywkrótszymczasie.Dużeznaczenie
maprzytymszybkachromatografiagazowa,umożliwiającawykonywanierozdziałuskładnikówmieszaninwciągupojedynczychsekund.Stosujesięwtymprzypadku
kolumnykapilarneomałychśrednicach,wtymmikrokapilarneiwielokapilarne.
Rys.2.1.ZdjęcietablicyofiarowanejUniwersytetowiWarszawskiemuprzezAmerykańskieTowarzystwoChemicznewuznaniuodkryciachromatografiinatymUniwersytecie
Szczególniedobrewłaściwościmająprzyrządyhybrydowe,stanowiącepołączeniechromatografówzespektrometrami.Najbardziejrozpowszechnionesąprzyrządy
wpostacichromatografugazowegosprzężonegozespektrometremmas(GC/MS).Corazpowszechniejszeichstosowaniewynikaztego,żedobrerozdzieleniezłożonych
mieszaninjestuzupełnionebardzodobrąwykrywalnościąanalitóworazmożliwościąichidentyfikacjizdużąpewnością.Istniejeprzytymróżnorodnośćrodzajów
spektrometrówłączonychzchromatografami,atakżełączeniewięcejniżjednegospektrometru.
Chromatografgazowysprzężonyzespektrometremmas(GC/MS)ichromatografsprzężonyzespektrometrememisjiatomowej(GC/AES)umożliwiająbardzopewną
identyfikacjęanalizowanychsubstancji,ponieważspektrometrytepozwalająnarozpoznawaniesubstancjichemicznychnapodstawiewidmmasowych(MS)lubanalizy
elementarnejrozdzielonychskładnikówmieszanin(AES).
Wostatnichlatachcorazwiększegoznaczenianabierająchromatografymobilne.Oprócztakichchromatografówwyposażonychwzwykłedetektorycorazbardziej
popularnesąchromatografypołączonezespektrometramimasorazzespektrometramiruchliwościjonów.
Chromatografygazowedoswojegodziałanianiepotrzebująrozpuszczalnikóworganicznych,dlategosąbardziejprzyjazneśrodowiskuniżchromatografycieczowe.
Innązaletąchromatografiigazowejjestto,żeprzyjejużyciumożnawykonywaćanalizyszybciejniżzapomocąchromatografiicieczowejinadkrytycznej.To,
żeszybkośćanalizyzapomocąchromatografiigazowejjestwiększaniżzapomocąchromatografiicieczowejwykazałjużw1965r.Giddings.Jesttakteżobecnie.Nie
zmieniłtegoogromnyrozwójobutychrodzajówchromatografii,wwynikuktóregoanalizyprzyichwykorzystaniuwykonujesięznacznieszybciejniżw1965
r.Wchromatografiigazowejniestosujesięrozpuszczalnikówianalizysąszybkie,więckosztwykonywaniaanaliztątechnikąanalitycznąjestmniejszy.
Chromatografiagazowa,podobniejakinnerodzajechromatografii,jestprzedewszystkimmetodąanalityczną.Oprócztegomożeonabyćwykorzystywanatakże
doinnychcelów,np.dopreparatywnegowydzielaniawybranychskładnikówmieszaniny.Otrzymanewtakisposóbzwiązkichemicznemogąbyćwykorzystywanejako
wzorceanalityczne(takżewchromatografii)albojakosubstancjestosowanewinnychbadaniachnaukowych,technice,farmakologii,biotechnologii,medycynielub
wprzemyślespożywczym.
Doskonałośćtechnicznaiprecyzjadziałaniaaparaturychromatograficznejstwarzamożliwościprowadzeniaprzyjejużyciuróżnorodnychbadańfizykochemicznych.
Możliwejestwyznaczanieniektórychwielkościtermodynamicznychzwiązanychzprocesamiadsorpcjiiabsorpcji(rozpuszczania)związkówchemicznychwcieczach,
atakżepomiarywłaściwościfizykochemicznychporowatychciałstałychipolimerów.Właściwościteobejmująm.in.entalpieadsorpcjiirozpuszczania,wielkości
powierzchniwłaściwejistrukturęporóworaztemperaturyprzemianfazowych.Technikachromatograficznastosowanawbadaniachfizykochemicznychnosinazwę
odwróconej(inwersyjnej)chromatografiigazowej.Tadynamicznametodabadawczaumożliwiauzyskiwaniedobrychwynikówwczasieznaczniekrótszymniżzapomocą
metodstatycznych.
