Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
charakteryzującesiębardzoniskągranicąwykrywalności,któreumożliwiaływykrywaniemałychilościskładnikówpróbek,rozdzielanychzapomocąkolumnkapilarnych.
Wlatachsześćdziesiątychubiegłegowiekuwprowadzonodoużytkustalowekolumnykapilarne,lampyelektronowewchromatografachzastąpionotranzystorami,
zastosowanohalogenkirubiduwdetektorachtermojonowych,wprowadzonoiudoskonalonodetektorpłomieniowo-fotometrycznyorazimpulsowydetektorwychwytu
elektronów.WlatachsiedemdziesiątychXXwiekuwchromatografachzastosowanomikroprocesoryiwprowadzonodoużytkuszklanekolumnykapilarne.W1979roku
opublikowanopracęR.D.DandeneauiE.H.Zerennera,dotyczącąkapilarnychkolumnkwarcowych.Kolumnyte,popokonaniupoczątkowychproblemówtechnicznych
związanychzichprodukcją,stałysięwkrótcepowszechniedostępneistosowanewpraktyce.
LataosiemdziesiąteXXwiekusąokresemdalszegodoskonaleniachromatografiigazowej.Wtymczasiewprowadzonoimmobilizacjęciekłychfazstacjonarnych,
kolumnykapilarnezgrubymifilmamifazstacjonarnych,kolumnykapilarneodużychśrednicach,bezpośredniedozowaniedokolumnkapilarnychinowedozowniki,
wtymautomatyczne,orazintegratoryułatwiającerejestracjęiopracowywaniewynikówanalizy.
LatadziewięćdziesiąteXXwiekutoczaswprowadzeniakomputerówjakointegralnychczęścichromatografówzcorazdoskonalszymiprogramamidosterowaniaich
pracąiopracowywaniawynikówanaliz.Wwynikutegochromatografstałsię„czarnąskrzynką”,adostępdoniegoiwykorzystaniejegomożliwościzależyodjakości
oprogramowaniakomputera.Zastosowaniekomputerówumożliwiłowykorzystaniemetodspektralnych–spektroskopiiemisjiatomowej(AES),spektrometriimas(MS),
spektrometriiruchliwościjonów(IMS)ispektroskopiiwpodczerwieni(FTIR),sprzężonychzchromatografiągazową.
Obecnyokresrozwojuchromatografiigazowejjestzwiązanyzwprowadzaniemdopraktykilaboratoryjnejszybkiejidwuwymiarowejchromatografiigazowejoraz
chromatografiigazowejzesprzężonymizniąautomatycznymiurządzeniamidoprzygotowaniapróbekdoanalizy.Widaćteżtendencjędominiaturyzacjichromatografów
idocorazszerszegostosowaniachromatografówmobilnych–przewoźnychiprzenośnych.
Zokazji60.rocznicyswojegoistnieniaTheChromatographicSocietydokonałozestawienianajwiększychosiągnięćwrozwojuchromatografii.Wzakresie
chromatografiigazowejsąto:wprowadzeniekolumnkapilarnych,połączeniechromatografuzespektrometremmas,wprowadzeniepełnejdwuwymiarowej
chromatografii.
PoczątkiirozwójchromatografiiwPolscesązwiązanezdziałalnościąprofesorów:AndrzejaWaksmundzkiego,JanaGłogoczowskiego,RafałaStaszewskiego,
ZdzisławaSuprynowicza,EdwardaSoczewińskiegoiJerzegoKowalczyka.Bylionipropagatoramitejtechnikianalitycznej,stosowalijąwpraktyceiuczyli
chromatografistówzcałejPolski.Czterejpierwsiprofesorowiezajmowalisięgłówniechromatografiągazową,aprof.Soczewińskiiprof.Kowalczykchromatografią
cieczową.
Prof.AndrzejWaksmundzki(1910–98)byłpierwszym,którywPolscezajmowałsięchromatografią.ByłpracownikiemAkademiiMedycznejorazUniwersytetu
MariiCurie-SkłodowskiejwLublinie.W1957rokuukazałasięmonografiapoświęconachromatografii,którejbyłjednymztrzechredaktoróworazautoremopisuteorii
imetodykichromatografii.Byłtwórcą„LubelskiejSzkołyChromatografii”inazywanogoprofesoremprofesorów,którzybyliisąwybitnymichromatografistami.
Organizowałstudiapodyplomowe,kursyisympozjaozasięguogólnopolskim.DużeznaczeniedlarozwojuchromatografiiwPolscemiałodługoletnieprzewodniczenie
przezniegoKomisjiAnalizyChromatograficznejKomitetuChemiiAnalitycznejPAN.
Życiuidziałalnościprof.WaksmundzkiegopoświęconajestksiążkaA.WróblaiJ.Kotulskiej„PitagoraszWaksmunda”.JakoPitagorasauwieczniłgoks.prof.Józef
Tischnerwksiążce„Historiafilozofiipogóralsku”.
Prof.JanGłogoczowski(1914–78)pracowałwInstytucieNaftowym(obecnieInstytutGórnictwaNaftowegoiGazownictwa).Wśródjegolicznychzainteresowań
naukowychbyłaanalizachemicznazeszczególnymzastosowaniemchromatografiigazowej.Opracowywałproceduryjejwykorzystaniawanalizieproduktów
petrochemicznych.W1961rokuzorganizowałwKrakowiePierwsząKrajowąKonferencjęChromatografiiGazowej,anastępniekursychromatograficznewKrakowie
iwGdańsku.ChromatografiązajmowałsiętakżewKomitecieChemiiAnalitycznejPAN.
Prof.EdwardSoczewiński(1928–2016)pracowałwAkademiiMedycznejwLublinie.WwynikuswoichpracbadawczychProfesorwniósłznacznywkładwrozwój
teoriiipraktykichromatografiicieczowej,zarównokolumnowej,jakicienkowarstwowej.Znanesąjegokonstrukcjekomórdochromatografiicienkowarstwowej.
Szczególneznaczeniemająjednakpracedotyczącezależnościmiędzyskłademmieszanejciekłejfazyruchomejaretencjąchromatografowanychsubstancji.Zależności
tewliteraturzeświatowejsąznanejakorównanieSoczewińskiego–WachtmeisteraiSnydera–Soczewińskiego.Sątojednezpodstawowychzależnościopisujących
mechanizmrozdzielaniachromatograficznego,służąonedooptymalizacjiwarunkówrozdzielaniaskładnikówmieszaninprzyużyciuróżnychtechnik
chromatograficznych,podziałowychiadsorpcyjnych.
DorobekpublikacyjnyprofesoraSoczewińskiego,dotyczącyteoriiipraktykirozdzielaniachromatograficznego,jestogromny.Trzyjegopraceukazałysię
wczasopiśmieNature.WuznaniuosiągnięćnaukowychProfesorapowołanogodokomitetówredakcyjnychczasopismJournalofLiquidChromatography,Journal
ofPlanarChromatographyiActaChromatographica.ZaosiągnięciawpracynaukowejotrzymałmedaleCwieta,KemuliiWaksmundzkiego.
ProfesorSoczewińskihobbistyczniezajmowałsięnumizmatyką.Takżewtejdziedziniemiałdużeosiągnięcia,zaktórezostałuhonorowanymedalem„Zazasługidla
numizmatyki”.
W2007rokuukazałasięksiążkaA.WróblaiJ.Chomickiej„Mały,wielkiczłowiek,czyliżycieipasjeprofesoraEdwardaSoczewińskiego”.