Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Statusontologicznyciągłości
23
zjawiska[Thom1991,s.72].Ciągłość–opróczrękojmistabilizacjiiustawiczności
–miewacharakterwarstwowy,coewokujeprzedłożonywyżejargumentB.Skargi.
Warstwowośćoznaczałabyrównoczesnośćtego,conierównoczesne(niczymwprze-
krojugeologicznym),awięcmariażdiachroniiisynchronii,różnorodnościpochodzenia
idługościtrwania,heterogenicznościkontekstówpowstaniaifunkcjonowania,napięć
iliniipodziałów.Takrozumianawarstwowośćstarasięgodzićrozmaiteprędkości
trwaniaitempaprzemianzachodzącychwróżnychepokach,odkładaświadectwaprze-
szłości,wreszcie–uwzględniarównoprawniewielośćczasów[Koselleck2012,s.3–4].
Prześwitujetutajbezceremonialnie(nieconadużywanawspółcześnie)interpre-
tacyjnafigurapalimpsestu.Coistotne,jakzauważaMichałBristiger,„warstwowa
strukturadanejrzeczypozostajeniezależnaodludzkiejświadomości”.Ciągłość
doświadczanazaś–podobniedoczasu–jawićsięmożewpermanentnym„teraz”
(wtedyprzeszłośćiprzyszłośćsąnieosiągalnedlaczłowieka)czyteżwnieustannym
przemijaniu(awtedytoteraźniejszośćstajesięunieważniona,zawieszona)[Kobiela
2011,s.127–128].Ciągłośćczasowąrozpinasięnierzadkonaskali:dotychczaso-
wość–aktualność–możliwość[ibidem,s.160],ciągłośćprzestrzennąnatomiast
rozpisujesięuparciewedlekryteriówpodzielności(echoprzemyśleńZenonazElei),
przyleganiaizespalania.Przestrzeń,intensywnośćstrumieniabądźbarwy,biegczasu–
jakociągłe–sąnieskończeniepodzielne,spoiste,rozciągłe(kontinuum),tymróżniąc
sięodstrukturluźnych,swobodnych,dyskretnych,odosobnionych,indywidualnych
(np.liczb)[Mioduszewski1996,s.5–6].
Wobecpowyższegoodnotujmynamarginesiepytanie,dośćrozbudowaneizłożone,
któretowarzyszyćnambędzienieśmiałodokońcaniniejszychrozważań,amianowicie:
costanowiistotęciągłości(ontologicznej/epistemologicznej)–następstwawczasie?
wyrazistośćświadectwtychnastępstw?przekonanieokoniecznościtworzeniatakich
świadectw?więźprzestrzenna?siłaidługotrwałośćrelacji?związekprzyczynowy?
wielowarstwowośćstosunku?koherencjapozostałościwzględemźródła?Znamienna
towykładniaciągłości,którazdołałabypogodzićtakniewspółmierne,aniekiedyinie-
wymierneprzesłanki.
Sięgnijmynaostatekdoźródełsłownikowychiencyklopedycznych.Uwypukla
siętamżenastępującetropysemantyczneciągłości:(i)nadewszystkonieustan-
ność(ciągłytobezustanny,nieustający,ustawiczny,nieprzerwany);pozatym(ii)
stabilność(ciągłytostały,trwały);(iii)regularność,względnieczęstotli-
wość(ciągłytopowtarzającysię,cykliczny,rytmiczny,systematyczny,wahadłowy,
codzienny);(iv)chroniczność(ciągłytopermanentny,przewlekły,wieczny,stale
obecny)[Encyklopediapowszechna2006;Słowniksynonimów1993].
Leksykalnepolekonotacyjneprzypadłowudzialeciągłościnaderrozległe,wyzna-
czonebowiem:(a)związkiem(powiązaniami,współzależnością,korelacją,sprzęże-
niem,kazualnością,odniesieniem,relacją,więzią,stosunkiem),oraz(b)łącznością
(kontaktem,stycznością,sąsiedztwem,przyległością,wspólnotą,jednością,asocjacją,
bliskością)[Słowniksynonimów1993].Zakażdymztychterminówkryjąsięwykładnie
subtelniezniuansowaneznaczeniowo,należywięczachowaćumiarwichzamiennym
stosowaniu.