Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Ideaciągłości
*
Czyciągłośćjestkryteriumontycznym,czyjakościowym?Jeśliontycznym,to
zerwanieciągłościprowadzidozmianykonstytucjidanegobytu.Jeżelizaśjakościo-
wym,topotencjalnymrezultatemzerwaniaciągłościbyłabyzmiananiepowodująca
naruszeniakonstytucji.Tenwątekrozwiniemywpodrozdziale1.6.
„Weksperymencieniewidzimyplazmy,tylkoefektyjejistnienia”–podpowiada
fizykM.Kowalski[2015,s.48],mającnamyśliplazmęnukleonówotrzymanąwWiel-
kimZderzaczuHadronów(LHC)wCERN(czypodobniebadaćmożnaciągłość–
zastanowimysięwpodrozdziale1.7).Zagadnieniestatusuplazmyniechaj(wramach
pointy)otworzynamkolejnedrzwinadrodzepowściągliwegonamysłukomparaty-
stycznego:„międzyplazmąazupąjest(...)istotnaróżnica.Gdyrozgotujemyjarzyny
napapkę,jużichnieuratujemy.Plazmazaśniemożeistniećdługo:gwałtowniesię
rozszerzaischładza,aponieważanikwarki,anigluonyniemogąistniećjakocząstki
swobodne,zpowrotemłącząsięwprotony,neutronyorazwieleinnychcząstek,mniej
lubbardziejnietrwałych”[ibidem].
1020Ciągłośćizmienność
Tożsamośćiróżnica.Kulturaieksplozja.Bycieiczas.Wojnaipokój.Przestrzeń
imiejsce.Ciągłośćizmienność...Nieprzypadkowonośnezestawienienieogranicza
siędołatwejdialektykianidokomplementarnychantonimów,anidobinarności
podpatrywaniaświata.Raczejwyznaczakierunekmyśli,którarozwijasięinspirująco
watmosferzewzajemnieuzupełniającychsiękontekstów,gdyjedenpowielekroć
pogłębiaczypoprostupoznawczoudostępniadrugi.Wtymteżduchuprzypomnijmy
kardynalnezagadnieniefilozofiistarożytnejdotyczącestałościświata:czysprowadza
sięondonieustannejprzemiany,czyjednakdajesięwnimwydzielićjakikolwiek
elementstały[Tatarkiewicz1999a,s.61].
Narzucającąsięodpowiedziąjestoczywiściepogląddualistyczny,jakiegowybranym
wariantembyłbyświatdoświadczanyprzezczłowiekajakozmienny–wswejistocie
wszelakopozostającypozaczasowyistały[Kobiela2011,s.20].Ajeżeliprzypadanam
wudzialerzeczywiściedynamiczneuniwersum,towedługjakiejzasadyówpotencjał
zmiennościsięziszcza?Czymamydoczynieniazprawidłowościąprocesuhistorycznego,
wramachktóregowszystkiezdarzeniazostałypoddanewładzypewnejwewnętrznej
koniecznościiosadzonewkonstrukcyjnymciąguzdradzającymichwzajemnezwiązki,
jakżyczylibysobiefrancuscyhistorycyokresuRestauracji[Szacki2005,s.184]?Czy
porządektychzdarzeńmanaturęliniową,azatemkomponującasięciągłośćfaktów
iprocesówzaopatrzonajestwkierunkowąstrzałkę,punktbazowegopoczątkuidomnie-
manegokońca,wreszciewperiodyzacyjnecezury,pozwalająceprzypisywaćwspólne
cechyerom,stuleciombądźepokom?Czywręczprzeciwnie:ordynacjadynamikiświata
zakładaoscylowanielubcyklicznepowtórzeniadawnychdziejów[Pomian2014,s.48]?
