Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
1.Wybraneteorieikoncepcjewyjaśniająceagresję…
teoriauczeniasięspołecznego90.
Procesuczeniasięskojarzeńwpsychologiiokreślasięmianemwarunkowa-
nia.Wwarunkowaniuklasycznymuczymysiękojarzyćdwabodźce.Natomiast
wwarunkowaniuinstrumentalnymkojarzymyreakcjęzjejkonsekwencjami.
Poprzezwarunkowanieklasyczneiinstrumentalneczłowiekuczysięiprzy-
stosowujedośrodowiskazewnętrznego.Dzieckoodnajmłodszychlatdosko-
nalisięwpowtarzaniuczynności,któredajądobrerezultatyipróbujeunikać
czynnościprzynoszącychzłeskutki.ZdaniemJohnaB.Watsona,naczelnym
zadaniempsychologiijestprzewidywanieikontrolowaniezachowańczłowie-
ka.PoglądtenoddziaływałnaamerykańskąpsychologiępierwszejpołowyXX
wieku,aWatsonnazwałgobehawioryzmem
91.Ideauczeniasięskojarzeniowego
zostałazweryfikowanaznamiennymibadaniamiempirycznymisłynnychfizjolo-
gówipsychologów.EksperymentIwanaPawłowastanowifundamentrozważań
psychologii,abadaneprzezniegozjawiskosłusznienazywasięwarunkowaniem
klasycznym92-podstawowąformąuczeniasię93.DziełoPawłowastworzyło
podwalinyteoriiJohnaWatsona,zgodniezktórązachowanieczłowiekapodle-
gawprawdzieczynnikombiologicznym,jestjednakprzedewszystkimzbiorem
reakcjiwarunkowych94.
Wwarunkowaniuinstrumentalnympodmiotykojarzązachowaniazichkon-
sekwencjami.Zaczynająwięcpowtarzaćzachowanianagradzane(wzmacniane),
rzadziejnatomiastprzejawiajązachowaniakarane.Warunkowanieinstrumental-
nepowodujezachowaniasprawcze,którepolegająnaoddziaływaniunaśrodo-
wisko,wywołującebodziecnagradzającylubkarzący.BurrhusFredericSkinner
zajmowałsięprawemefektu(EdwardL.Thorndike),zgodniezktórymzacho-
wanianagradzanezwyklesiępowtarzają95.EksperymentySkinnera96prowadzone
naszczurachigołębiachdostarczyłypewnejwiedzyoszczegółowychwarunkach
ułatwiającychtrwałeiskuteczneuczeniesię.Wteoriibadaczazjawiskonagradza-
niazostałouściśloneprzezwprowadzenieterminubodźcawzmacniającego,czyli
jakiegokolwiekzjawiskazwiększającegoczęstotliwośćwystępowaniareakcji97.
Karaniemanatomiastskutekodwrotnyniżwzmacnianie.obejmujewszelkie
90E.R.Guthrie:Osobowośćwświetleteoriiuczeniasię.W:Problemyosobowościimotywacji
wpsychologiiamerykańskiej.Red.J.Reykowski.Warszawa,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,
1964,s.75.
91J.B.Watson:Behaviorism.UnitedStatesofAmerica,LibraryofCongressCatalogingin
Publication,2009,s.1-7.
92I.P
.Pavlov:Conditionedreflexes.London,oxfordUniversityPress,1927.
93B.Schwartz:Psychologyoflearningandbehavior.NewYork,Norton,1984.
94J.B.Watson,R.Rayner:Conditionedemotionalreactions.nJournalofExperimental
Psychology”1920,Vol.25,s.342-345.
95E.L.Thorndike:AnIntroductiontotheTheoryofMentalandSocialMeasurements.United
StatesofAmerica,BiblioBazaar,2009.
96B.F.Skinner:Scienceandhumanbehavior.NewYork,Macmillan,1953.
97Idem:Teachingmachines.nScientificAmerican”1961,November,s.91-102.