Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Wybraneteoriepsychologicznewyjaśniająceagresjęiprzemoc
35
nieprzyjemnezdarzenia,zmniejszająceprawdopodobieństwowystąpieniapo-
przedzającegojezachowania.Bodzieckarzącytoprzykrakonsekwencja,która
manacelu,szybkoipewnie,hamowaćniepożądanezachowania98.Wyniki
prowadzonychbadańwskazują,stosowaniekarcielesnychzwiększaudzieci
ryzykoagresywności,depresjiiniskiejsamooceny.Karanienasilaagresywność,
ponieważpokazuje,żeagresjajestmetodąrozwiązywaniaproblemów
99.Teza
Skinnerasprowadzasiędozałożenia,żetowpływyzewnętrzne,aniemyśli
iuczucia,kształtujązachowanieczłowieka100.KrytycyzarzucająSkinnerowi,
żedehumanizowałczłowieka,próbująckontrolowaćjegozachowanie,sterował
człowiekiem,traktującgojakoistotęreaktywną-odpowiadającąnadziałanie
bodźca.
Napodstawieprzeprowadzonegoeksperymentu101LeonardBerkowitz102
iAnthonyLePagestwierdzili,żewielewrogichaktów,którerzekomowynikają
znieświadomejmotywacji,naprawdępowstajewzwiązkuzeksploatacjąagre-
sywnychsygnałów103.
ArnoldH.Bussprzyjmuje,żeagresjatonawykatakowaniaimożebyćtrwałą
cechącharakteryzującąosobowośćczłowieka.Mówiącoagresjijakoonawyku,
możnarównieżmówićojegosile.Bussuważa,żeistniejączteryczynnikideter-
minującesiłęagresywnościujednostki:
Pierwszyznichstanowiączęstośćiintensywnośćdoznawanychfrustracji
iprzykrości,napaści,którepoprzedzająagresję.Busstwierdzi,żeistniejewięk-
szeprawdopodobieństwo,chronicznieagresywnabędzietaosoba,naktórą
działałowielebodźcówwywołującychgniew,anieosoba,naktórądziałało
ichniewiele.
Drugimczynnikiemdecydującymosileagresywnościudanejosobyjestro-
dzajwzmacnianiaagresywnegozachowania.Możeonmiećcharakternagrody
lubkary,którąjednostkaosiągniepowyładowaniusięwpostacibicialub
obrażaniakogoś.
Trzecimczynnikiemdeterminującymsiłęagresywnościjestfacylitacjaspo-
łeczna,czyliwzajemnywpływczłonkówgrupy,powodującywzrostzachowań
określonegorodzaju.
98D.Myers:Psychologia…,s.320.
99R.Larzelere:Areviewoftheoutcomesofparentaluseofnoabusiveorcustomaryphysical
punishment.nPediatrics”1996,Vol.78,s.824-828;M.A.Straus,R.J.Gelles:Behindcloseddoors:
ViolenceintheAmericanfamily.NewYork,AnchorDoubleday,1980.
100B.F.Skinner:Teachingmachines.nScience”1989,Vol.243,s.1535;Idem:Whatiswrong
withdailylifeinthewesternworld?.nAmericanPsychologist”1986,Vol.41,s.568-574.
101L.Berkowitz,A.LePage:Weaponsasaggression-elicitingstimuli.nJournalofPersonality
andSocialPsychology”1967,Vol.7,s.202-207.
102L.Berkowitz:Onformationandregulationofangerandaggression:Acognitive-neoassocia-
tionisticanalysis.nAmericanPsychologist”1990,Vol.45,s.494-503;Idem:Frustration-aggression
hypothesis:Examinationandreformulation.nPsychologicalBulletin”1989,Vol.106,s.59-73.
103L.Berkowitz,A.LePage:Weaponsasaggression-elicitingstimuli…,s.206.