Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Rozdział1.PARADYGMATCYWILIZACYJNYWANALIZIEPOLITYKI
MIĘDZYNARODOWEJ.ŚWIATWIELUCYWILIZACJI
koncepcjecywilizacjiróżniąsięmiędzysobą,alezasadniczetezytychkoncep-
cjisązesobązbieżne.Możnajeująćwpięciupunktach.
1.
Rozróżniasięflcywilizację”wliczbiepojedynczejorazflcywilizacje”
wliczbiemnogiej.CywilizacjęfrancuscymyślicielewXVIIIw.łączylize
społeczeństwemosiadłym,miejskim,posiadającymumiejętnośćczytania
ipisania,aprzeciwstawialijązłemuflbarbarzyństwu”[por.Braudel2006,
s.38].Takakoncepcjacywilizacjistanowiławzorzec,wedługktórego
ocenianoposzczególnespołeczeństwa.JednakwXIXwiekucorazczę-
ściejmówionooflcywilizacjach”wliczbiemnogiej;stopniowoporzucano
założenieoistnieniujednegowzorcatego,cocywilizowane.Mimotego
omawianerozróżnieniejestaktualne–naprzykładflcywilizacja”wliczbie
pojedynczejwystępujewbezzasadnymtwierdzeniu,żeistniejecywiliza-
cjaświatowa(zagadnienietorozwijaHuntingtonwinnymmiejscu).
2.
Przezcywilizacjęrozumiesiępewnącałośćkulturową.flObapojęcia,cy-
wilizacjaikultura,odnosząsiędostylużyciadanegonarodu,cywilizacja
zaśjestkulturąwszerokimtegosłowaznaczeniu”[ZC,s.48].Zarównona
cywilizację,jakinakulturęskładająsięwartości,normy,instytucje,spo-
sobymyślenia,doktórychkolejnepokoleniadanejspołecznościprzywią-
zująwagę(AddaBozeman).Opodstawowychelementachkulturyokreśla-
jącychcywilizacjęmówijużHerodot,sąto:wspólnotakrwi,języka,religii,
stylużycia(natewspólneelementypowołująsięAteńczycy,zapewniając
Spartanotym,żeniezdradząichnarzeczPersów).Huntingtonuznaje,że
spośródobiektywnychelementówwspółtworzącychtożsamośćcywiliza-
cyjnąnajważniejszajestreligia.Wdziejachświatawielkiecywilizacjebyły
zwykleutożsamianezwielkimireligiami14.
3.
Każdacywilizacjastanowicałość,bezktórejniemożnazrozumiećżadnej
zczęściskładowychtejcałości.Cywilizacjesąnajwiększymijednostkami
kulturowymi.Wsie,regionyczygrupyetnicznemająswojekulturyoróż-
nymstopniuodrębności.NaprzykładwieśnapołudniuWłochmożesię
różnićkulturowoodwsinapółnocytegokraju,aleobiemająwspólnece-
14
Chrześcijaństwo,islam,hinduizmikonfucjanizmsązwiązanezgłównymicywilizacjami,
nieistniejenatomiastcywilizacjabuddyjska.Buddyzm,takjakchrześcijaństwoiislam,wcze-
śniepodzieliłsięnadwaodłamy,nieprzetrwałteżwkraju,wktórymsięnarodził.OdIw.n.e.
przeniósłsiędoChin,apotemdoKorei,WietnamuiJaponii,różnieteżbyłprzezspołeczeń-
stwatychkrajówzaadaptowanyizasymiliowany.Choćstanowionważnyelementichkultury,
tokrajetenietworząflcywilizacjibuddyjskiej”.Możnanatomiastpowiedzieć,żenaSriLance,
wBirmie,Tajlandii,KambodżyiLaosieistniejecywilizacjabuddyzmutherawada,aobszary
Tybetu,MongoliiiBhutanunależądocywilizacjibuddyzmumahajana[ZC,s.59-60].
