Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
SławomirSztobryn
ipomieszaniaczasów,istniejejednakniebezpieczeństwopopadnięciawstan
chorobyiutratykontrolinadsobąiwłasnymczasem.Naistnieniezwiązkumię-
dzyciągłościąświadomościatrwaniemwczasiezwracaliuwagętacyflozofo-
wie,jakśw.Augustyn,James,Bergson,Husserl(Kopka,2012,s.35).
Wyobraźnia,powiązanawantycznejrefleksjiArystotelesaistoikówzcia-
łem,współcześnietraktowanajestjakopraktykaspołecznapowiązanazrozu-
meminstrumentalnymlubrozumemnieinstrumentalnym.Wkontekściekryzysu
kulturywyobraźniajestpromowanajakojedenzelementów(obokfragmentacji
inarracji)pozwalającychnascaleniejejwieloznaczności,szczególnienapozio-
mieinterpretacji.M.Nowak-DziemianowiczzaM.Nussbaumnazywawyobraź-
nięnarracyjnąiprzypisujejejtakiewłaściwościjakotwartośćunawieloznacz-
ność,nieoczywistość,innośćiobcośćnietylkowotaczającymnasświecie,
aletakżewsobiesamym”(Nowak-Dziemianowicz,2013,s.57).Niemajednak
wtejanaliziekategoriiczasu,którazperspektywytupodejmowanejwydajesię
konstytutywna.Wliteraturzemożnaznaleźćpytanieonaturęczasuodniesione
doegzystencjiczłowieka.Nieroszczącsobiepretensjidowyczerpaniatematu,
wskazałbymnakilkanaściemożliwychinterpretacjitegoproblemu.
Popierwsze,polisemicznycharaktertegopojęciapozwalanawielorakie
ustosunkowaniesiędoczasujakolinii,interwału,wycinka,przypadku,kierun-
ku,tempaorazdoobszarównaszejegzystencji.
Oczasiemożnamówićwkontekścierytmu(arytmii),harmonii(dysharmo-
nii)życia.
Czasjestokreślonąramąiperspektywą,granicą,wktórejaktualizujesię
naszaświadomość.
Czasjestjednościąobecnościinieobecności,gdzienastępująceposobie
punktyteraźniejszościreprezentująheraklitejskąobecnośćwciągłymruchu,
zaśprzeszłośćiprzyszłośćsąwymiaraminieobecności,którepamięciąiwyo-
braźniąusiłujemy,jakeleaci,zatrzymać.
Czasjestsposobemosadzenianaswludzkimświecie.
Czasjestwartościąizadaniempolegającymnajegozagospodarowaniu.
Czasjestźródłemnaszejsubiektywnejrefleksjinadjegonaturą(np.linear-
nośćversuswiecznepowroty).
Czasjestźródłemwolnościlubzniewolenia.
Czasmożebyćnagrodąlubprzekleństwem(np.wówczas,gdymówimy,
żemamyczaslub,żegoniemamy).
Naczasmożnapatrzećzperspektywysubiektywnościlubposzukiwać
jegoobiektywności.
NaturęczasumożnazaArystotelesemuznaćzadestruktywną,bozmia-
nyunieważniająto,coistnieje,aletakżezakreatywną,bowczasiepowstają
nowebyty.
Czasjestplastyczny,wwyobraźnimożemyłamaćporządekchronologicz-
nyiwsposóbdowolnyłączyćzesobąróżnejegoodmiany.
Istniejewieleklasyfkacjiitaksonomiiujęćczasu,coskłaniadouznania
jegopolisemicznegocharakteru.Zkażdegoztychaspektów–tuwyliczonych
