Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czasjakoelementkonstrukcyjnybiografinaukowej
stostosowanewnarracjibiografcznej,sąteżobecnewtekstachocharakte-
rzeautobiografcznym.Mimopozornejekwiwalencji(umiejętniebudowanego
złudzeniaczasowościtekstunawzórrzeczywistegoczasufzycznego)warto
jednakpamiętaćokonstrukcyjnymcharakterzetegowymiaruorazcałkowitym
jegopodporządkowaniupodmiotowitekstowemu(wpostacinaprzykładnar-
ratorabiografcznego,rzeczywistegougospodarza”opowieściożyciu14),naco
wprzypadkuutworówliterackichzwracauwagęAdamKulawik(2013).
29
Czaswkontekściewielowymiarowościbiografi
Jeślimówimyoczasiewkontekścieprocesubadawczego,czylidziałania,
którepoprzedzaostateczneukształtowanietekstubiografi,trudnoniewspo-
mniećowymiarachdziełabiografcznegokonceptualizującychsięwtrakcie
prowadzeniabadańbiografcznych.Obecnawtekścienarracjajestprzecież
wyłączniewarstwąupowierzchniową”,którazostałaukształtowananagłęb-
szychpoziomach,począwszyodnajbardziejfundamentalnegowymiaruza-
łożeńpodstawowych,poprzezzałożeniateoretyczneimetodologiczne,aż
dookreślonegogatunkubiografcznego,danychźródłowychorazmodelunar-
racyjnego–ostateczniedecydującychokształciesamejnarracji(por.Całek,
2013).Nawszystkietepoziomywogromnymstopniuoddziałujeaspektcza-
sowy,jednakwpływtenjestkażdorazowoodmiennywzależnościoddanego
wymiaru.
Wymiarzałożeńpodstawowych,naktórymiędzyinnymiskładasięokre-
ślonakoncepcjaczłowieka,stojącaupodstawkształtowaniajegowizerun-
kuwbiografi,odzwierciedlaczasowośćoddziałującąnacałokształttekstu.
Natympoziomiebadaczpodejmujedecyzje(lubpodlegaprzekonaniomste-
reotypowym)odnośniedozmiennościversusniezmiennościnaturyczłowie-
ka,wpływudziedzicznościnajegoosobowość,znaczeniaposzczególnych
fazżycianacałokształtosobowościtwórcy.Wzależnościodwyborukoncepcji
–ukształtujepotemswójtekstbiografi,przeznaczającnaomówieniedanego
okresużyciawięcejlubmniejmiejsca,jeśliprzyjmiezałożenieozasadniczej
niezmiennościosobowości–podkreślaćbędzietrwałośćcech;jeślinatomiast
postawinarozwój–zaakcentujedostrzeżoneprocesyizmiany.
Napoziomieteoretycznymimetodologicznym(któryrównieżkształto-
wanyjestjużwtrakcieprocesubadawczego–narracjabiografcznazawiera
tylkojegokońcowyrezultat)czasowośćbiografibędziesięwyrażaćwproce-
sieselekcjiinformacji,wiązaniaichwciągiprzyczynowo-skutkowe,formuło-
waniuhipotezbadawczych,wreszcie–interpretowaniufaktówbiografcznych.
Podjętenagłębszympoziomie(świadomielubnie)decyzjeodnośniedozało-
żeńpodstawowychbędąkierowaćprocesemselekcjiinformacji.
14Por.bardzociekawąanalizękonwencjiprzedstawianiatwórcówwujęciuczasowym(jakokon-
wencjęhistoryzującąversusmityzującą),omówionąprzezMagdalenęBudzyńską(2014).
