Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czashistorii–czasżycia–czasmarzeń,polisemicznywalorpojęcia
sąonewszystkieobecneiczyzjednakowąmocąwywierająwpływnanasze
zwykłe,codzienneżycie?Czykategoriaczasujestkonstytutywnadlanaszej
egzystencji?
Czaswhistoriijestskończonywtymsensie,żemaswójpoczątekiko-
niec,możetworzyćzamkniętąramędlabieguwydarzeń.Mówimyoepokach,
wyznaczamycezury.Wludzkimżyciupoczątekjednostkowegoczasujest
osadzonypozaświadomością,podobniejakjegokoniec.Ramaczasupozo-
stajeniedomkniętaprzezświadomość.Tawyjątkowośćtrwanialudzkiegocza-
sujestniezwykleważnadlapostaw,jakiemożnaprzyjąćwobecprzeszłości
iprzyszłości.Nieokreślonośćkońcażyciaotwieraprzestrzeńdlawyobraźni,
któramożenasskłonićdopośpiechulubwprostprzeciwnie;dokreatywności
lubkonsumpcjonizmu.Czashistoriibudujenaszezakotwiczeniekulturowe,
czaswyobraźnikształtujenasząpostawęwobecwłasnegolosu9.Wartowtym
miejscuzdaćsobiesprawętakżeztego,żeteróżneodmianyczasuiróżnepo-
ziomyżyciawczasieodnosząsiędoludzkiejegzystencji,którajestswoistym
pryzmatemzałamującymwsposóbniepowtarzalnynasząreakcjęnaichwa-
lor.Różnimysięnawetsubiektywnymodczuwaniemtempaupływuczasu.Ten
sammatematycznyczasdlajednychjestbiegiemsprintera,dlainnychmar-
szemżółwia.
Wtymuczestniczeniuwczasieznaczącemiejscezajmujewyobraźnia(Że-
lazna,2013)10.Jestszczególną,byniepowiedziećwyjątkowązdolnościączło-
wiekadotworzeniabytówrównoległychdorzeczywistości,irrealnych,także
czasemskomponowanychznieprzystającychdosiebieelementów.Wyobraź-
niapozwalanamuzatrzymaćlubwyjśćpozaczas”,jakiodwrócićjegowektor.
Gdyczasbiografcznywkomponowanywczashistorycznyjestdlapodmiotu
niekorzystny,wyobraźniapozwalazredukowaćdyskomfortiskonstruować
quasi-rzeczywistość.Wyobraźniawczasieniejesttymsamymcoczaswwyo-
braźni.Wpierwszymprzypadkuwyobraźniajestpodporządkowanaunatural-
nemu”11biegowiczasu,wdrugimzaśniejestonniczymograniczony,może
byćdowolnieskonstruowanyprzeznaszumysł.Najbardziejzadziwiającejest
to,żewyobrażonekonstrukcjeczasu(bieguwydarzeń,takżetychnierealnych)
mogąwystępowaćoboklinearnegoczasuhistorycznegoczybiografczne-
gojakoichlogiczneprzeciwieństwo,ajednakniepodważająceintegralności
podmiotu12.Wsytuacjachskrajnych,prymatuwyobraźninadrzeczywistością
9Intuicjęroliwyobraźniwbudowaniuprzezczłowiekawłasnejrealnejitemporalnejprzestrzeni
życiowejmiałjużśw.Augustyn,którytwierdził,że„obecnościąrzeczyprzeszłychjestpamięć,obecno-
ściąrzeczyteraźniejszychjestdostrzeganie,obecnościąrzeczyprzyszłychjestoczekiwanie”.Cyt.za:
J.Kopka(2012,s.35).
10Autorkawskazujenagreckiźródłosłów-„Φαντασια(fantazja;wyobrażenie,wyobraznia,ima-
ginacja,fantazjowanie,wymysł,anaweturojenie)”;J.Żelazna(2013,s.82).
11Tukoniecznyjestcudzysłówzewzględunawielośćmożliwościokreśleniatego,comogłoby
zostaćuznanezanaturalnybiegczasu.
12„WedługArystotelesarozum,jeśliniejestprzyćmionynamiętnościąalbochorobą,potrafiokieł-
znaćwyobrażenia,stoicyzaśzachęcajądoczynieniaznichwłaściwegoużytku,najwyraźniejpewni,
żezadanietojestwykonalne”(Żelazna,2013,s.100).
17
