Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Oczymjesttaksiążka?Napewnoniejestoczasieujmowanymjakowielkość
fizycznaJestoczłowiekuiotym,jakczłowiekczasrozumie,jakgoprzeżywa,
mierzy,segmentuje,ocenia,jakwpisujeweńswojeżycieTraktujeoczasiejako
flnieuniknionymfakcieżyciaspołecznegoiistnieniakulturowego”–ujmowanym
jakokluczowakategoriakulturowa,naktórejnadbudowanazostałatożsamość
każdejwspólnotyMówioczasiespołecznym,polskim,związanymzróżnymi
obszaraminaszegobyciawświecie–regulowanymrytmaminatury,rytmem
biologicznymżyciaczłowiekaorazzwiązanymzhistoriąitradycjąCzasie,któ-
regorozumieniezostałozakodowanewzwyczajach,obrzędachorazjęzyku
Rozprawaskładasięzdwuczęści–teoretycznejianalityczno-opisowejPierw-
szaznichobejmujedwarozdziałyOmawiamwnichkolejnopojęciekategorii
wfilozofiijęzykaijęzykoznawstwieorazrozumienieczasuwfilozofiiisocjologii
WychodzęodprezentacjistanowiskArystotelesaiKanta,któreuważamza
kluczowedladyskusjinadontologicznymstatusemkategoriiKategoryzowa-
nietobowiemjednazpodstawowychumiejętnościczłowiekapozwalającamu
nasprawnefunkcjonowaniewświecieJestumiejętnościąwłaściwąkażdemu,
abędącejejefektemkategoriepojęciowesąpodstawąmyśleniaKwestiąfun-
damentalnąjest,czy–zaArystotelesem–uznamyjezaobiektywnąwłasność
świata,którajestrzutowananaludzkiumysłijęzyk,czy–zaKantem–przyj-
miemy,żesąflzadaniamiintelektu”ułatwiającymiludziomstrukturyzowanie
zbiorowegodoświadczeniaObydwastanowiskawsposóbznaczącywpłynęłyna
rozwójnaukiijęzykoznawstwaIchefektembyłopowstaniedwualternatywnych
modelikategoryzacji(klasycznegoiprzezprototypy),atakżedwumodelijęzyko-
znawstwa–strukturalistycznegoikognitywnegoKognitywizmprzeciwstawił
klasycznymkategoriommatrycowymkategorieflkrojonenaludzkąmiarę”,aza
zadaniejęzykoznawstwauznałopisświataprzetworzonegoprzezludzkiezmysły
ikulturęWprawdziejednoznaczneprzeciwstawienietychdwuujęćjestwygod-
nemetodologicznie,jednak–jakpiszeAnnaWierzbicka[1999:29]–flpojęcia