Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Część1.
NAUKISPOŁECZNEISOCJOLOGIA
Wtejczęściautorzamierzaskoncentrowaćsięnapewnychwątkachhistorii
iewolucjinaukspołecznych,czyraczejrozwojumyślispołecznej,anatymtle-
wprowadzićwwybranezagadnieniasocjologiiogólnej(koncepcjeteoretyczne
imetodologiczne,podstawowepojęcia)isocjologiikultury.
Odczasu,gdyAugustComte(1798-1857)wprowadziłpojęciesocjologii
(rok1837),jakopołączenieterminówsocietas(łac.społeczeństwo)ilogos
(gr
.nauka),naukaospołeczeństwieprzechodzikolejneetapyzmian,raczej
ewolucyjnychniżrewolucyjnych.Cociekawe,wprzypadkuniektórychpojęć
następujezmianaichznaczenia.Zmieniająsięteżjęzykwypowiedzi,dominu-
jąceperspektywyteoretyczneipreferencjemetodologiczne.Naukispołeczne
ewoluują;zmianieulegajądominującewśrodowiskusocjologicznyminaukach
pokrewnychparadygmaty,czyliprzyjętedoktrynyinpowszechneuznawane
osiągnięcianaukowe,którewpewnymczasiedostarczająspołecznościuczo-
nychmodelowychproblemówirozwiązań”[Kuhn1968:12].Wszczególności
zmianydotycząprzechodzeniaodpozytywizmuiscjentyzmudoujęćhumani-
stycznych,holistycznychisystemowych[Cynarski2001a,b].
WedługJanaSzczepańskiego,wujęciuA.Comtelansocjologiamiałabyć
naukąozjawiskachspołecznych[...]Przedmiotemtejnaukiniejestrzeczywi-
stośćzatomizowana,złożonazfaktówjednostkowychowzględnejniezależno-
ści;podstawąipierwotnąrzeczywistościąjesttuspołeczeństwojakocałość...”
[Szczepański1961:58].Szczepańskipisałotendencjachintegracyjnychwna-
ukachspołecznych,uważającdefinicyjneprecyzyjnewydzielaniesocjologiijako
naukizaniewłaściwe.Wskazywałjednaknazakreszagadnieńodróżniających
socjologięodinnychnauk:nprzedmiotembadańsocjologiisą:zjawiskaiproce-
sytworzeniasięróżnychformzbiorowegożycialudzi;strukturyróżnychform
zbiorowościludzkich;zjawiskaiprocesyzachodzącewtychzbiorowościach,
wynikającezewzajemnegooddziaływanialudzinasiebie;siłyskupiająceisiły
rozbijającetezbiorowości;zmianyiprzekształceniazachodzącewtychzbioro-
wościach”[Szczepański1963:6-7].
