Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czowychelementówanalizyzbowidowskiej„politykipamięcihistorycznej”zlat
sześćdziesiątych,którąprzeprowadziłaJoannaWawrzyniak32.Dodajmyjeszczedla
porządku-ponieważówmotywbędziesięteżpojawiałnakartachtejpracy-że
Łuczewski,ponowniezaKlempererem,ewentualnąpłynnośćstatusówłączytakże
zprzejściemodstatusuofiarystraumatyzowanejdoheroicznej,którestałosiępo
IIwojnieświatowejudziałemm.in.ofiarZagłady33.
Jakjużwspomniano,głównymprzedmiotemswojegozainteresowaniauczynił
Łuczewskispecyficznąodmianępolitykihistorycznej,którąokreśliłmianempań-
stwowej,czylitaką:„wktórejpaństwostajesięgłównymaktorempamięciowym
[wszystkiewyróżnieniaworyg.-A.C.]”34.RzeczjasnauŁuczewskiegopaństwowa
politykahistorycznaniezyskujetegomianatylkodlatego,żejejgłównympodmiotem
jestpaństwo.Ważnejestrównieżto,żejejdocelowezadaniepoleganazbudowaniu
„moralnejtożsamościwspólnotynarodowej”-czemusłużyćmazasadniczo-„two-
rzenieopowieścimoralnych”35.Kluczowarolatychostatnichmapolegaćzkolei
natym,żestanowiąoneswoistypomostmiędzyprzeszłościąateraźniejszością,bez
któregożadnapolitykahistorycznaniemożebyćskuteczna.Wkontekściemoich
dalszychrozważańszczególnieważnastajesiękonstatacjaŁuczewskiegootym,
żerelacjamiędzywspółczesnymnarratoremabohateremzprzeszłości:„tworzysię
wpamięcizbiorowej,któramacharakterspołecznejkonstrukcji”-cowarszawskiso-
cjologpuentujenastępująco-„rekonstruującnasząprzeszłość,rekonstruujemynaszą
teraźniejszość,arekonstruującteraźniejszość,zarazemrekonstruujemyprzeszłość”
36
.
Innymisłowy,siłaopowieścimoralnychtkwiwtym,żekonstytuująoneswoistemo
-
ralnekontinuummiędzybohateramitychopowieściaichnarratorami,bezktórego
efektywnapolitykahistorycznazwyczajnieniemaracjibytu37.
PonownietwórczoczerpiączmyśliRicoeuraŁuczewskidowodzi,żetakrozu-
mianeopowieścimoralnewystępujązasadniczowtrzechpostaciach.Popierwsze,
mogąprzybraćkształtpowrotudoźródeł(resourcement),czyli„przejściaodzłej
teraźniejszościdodobrejprzeszłości,abyzrealizowaćdobrowprzyszłości”38.Ten
rodzajnarracjimoralnejkojarzymyprzedewszystkimzzabiegaminarzeczugrun-
towaniastatusuofiary.Chodzituozbudowanieswoistejwięzimiędzyofiarami
awspółcześnieżyjącymnarratorem,którywnaturalnysposóbstajesię(moralnym)
32J.Wawrzyniak,ZBoWiDipamięćdrugiejwojnyświatowej1949-1969,Warszawa2009,s.288-298.Skąd-
inądWawrzyniak,choćprzyużyciuinnegoinstrumentariumanalitycznego,równieżpodnosikwestię,któ-
rąŁuczewskinazywazmiennościąstatusówmoralnych.Autorkanakanwiem.in.tzw.sprawyencyklope-
dystówdochodzibowiemdowniosku,żewkonstruowanymwPRLoficjalnymprzekaziepamięciowym
podnoszonodwazasadniczewątki-tj.zjednejstronywykazywano,żewojennecierpieniaPolakówprze-
wyższającierpieniaŻydów(rywalizacjaostatusofiarystraumatyzowanej),azdrugiejstronypromowano
przekaznatematbohaterskichczynówtychpierwszych(rywalizacjaostatusofiaryheroicznejlubwręcz
herosa).Dokwestii„licytacjinacierpienia”powracamwostatnimrozdzialeksiążki.
33M.Łuczewski,Kapitałmoralny.Politykił,s.28-29.
34Ibidem,s.88.
35Ibidem.
36Ibidem,s.42.
37Ibidem,s.41-42,120-121.
38Ibidem,s.42.
33
