Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wypadapoczynićwtymmiejscupoważnezastrzeżenie.Jakkolwiekkoncepcje
Łuczewskiegowydająmisięchwilamibardzofrapujące,toprzytaczaniewybiórczego
imocnoskrótowegowyciąguzjegoteoriinieoznacza,żesambędęsięniąposługiwał,
chociażpewneelementywspólnezjegorozumieniemfenomenupolitykihistorycz-
nejmożnaodnaleźćrównieżnakartachmojej-mającejzdecydowanieskromniejsze
cele-książki
45
.SzczególniebliskiwydajemisięwysiłekŁuczewskiegowłożonywod-
krywaniewewnętrznychmechanizmówtworzeniazbiorowychopowieścinatematprze-
szłości.NiewątpliwiebowiemtowłaśniekwestięswoistychregułnarracjiŁuczewski
niezwykledowartościowuje,achwilamistawiawręczponadwielkąimniejsząpolityką,
którejowenarracjemająfinalniesłużyć
46
.Wkontekścierozważańopolitycehistorycznej
trudnądoprzecenieniazaletąpracyŁuczewskiegojesttakżedogłębnezmierzeniesię
zfiguramibohatera,sprawcyiofiary,jakokluczowymielementamikażdejopowieści
tworzonejnapotrzebypolitykihistorycznej.Wtymkontekściezwracaonnasząszcze-
gólnąuwagęchociażbynapłynnośćtychpojęćorazpowstawanieichspecyficznych
hybrydalnychodmian,któretotendencjełatwodostrzecwkażdymzanalizowanych
przezemnietrzechstudiówprzypadkówkomunistycznejgrypamięciązbiorowąocza-
sachIIwojnyświatowejwŁodzi.WreszcieŁuczewskipodkreślarzeczwydawałoby
sięnapozórbanalną,alekluczowądlazrozumieniatakmechanizmów,jakiograniczeń
państwowejpolitykihistorycznej,tj.kwestięsprzężeniatejostatniejzkategoriąnarodu.
Toobserwacjaszczególnieważnawkontekścieanalizyprocesuodgórnegobudowania
pamięcizbiorowejomiejscutakwielonarodowymjakŁódźokresuokupacji.
Łuczewski,jakjużwcześniejwspomniano,stworzonąprzezsiebienapotrzeby
analizywspółczesnychgierpamięciteoriępolitykihistorycznejodniósłtakżedore-
aliówPRL.PosiłkującsięperiodyzacjąstworzonąprzezB.Korzeniewskiegodoszedł
downiosku,żewPolsceLudowejmieliśmydoczynieniaztrzemajakościowood
siebieróżnymifazamirozwojupaństwowejpolitykihistorycznej,zktórychkażda
charakteryzowałasiędominacjąopowieścimoralnej,niosącejinneprzesłaniena
tematpolskiejprzeszłości.
Wpierwszymokresie,obejmującymlata1944-1948,nowewładzemiałyzdaniem
Łuczewskiegoprzedewszystkimpromowaćopowieśćmoralnątypuetosowego,wktó-
rejkomuniściokazywalisiękontynuatoramitradycjiprzedwojennych.Innymisłowy
Polskapodichrządamiokazywałasięniczymwięcej,jakkolejnąodsłonąpolskiej
państwowości,osadzonąwgłębokichzasobachnarodowejtradycji.Jakdoprecyzowuje
Łuczewskiówczesna:„narracjaetosowanabierałacharakteruprymordialistycznego,
głoszącwiaręwjedność,wiecznośćimoralnośćnarodu”47.
45PracaŁuczewskiegoukazałasięnarynkuksięgarskimjużpotym,kiedyskończyłemzasadniczączęśćprac
nadmaszynopisemrozprawydoktorskiej,którastałasięzkoleipodstawąmojejksiążki.
46Wtymsensiejegoanalizaprzybierachwilamipostaćstudiumzmetodologiihistorii,twórczonawiązując
dokanonicznychnagruncieteoretycznejrefleksjinadhistorią(historiografią)tekstówHaydenaWhite3a,
FrankaAnkersmitaczyPaulaRicoeura.
47M.Łuczewski,Kapitałmoralny.Politykił,s.194.WprowadzonazaKorzeniewskimperiodyzacjauŁu-
czewskiegookazujesiędosyćumowna-albowiemjakpiszetendrugi-ostatnimakordemtakrozumianej
opowieścietosowejmiałybybyćobchodyTysiącleciaPaństwaPolskiegozroku1966r.Por.ibidem.
35
