Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIStanowiskoJ.Woronieckiegowobecniektórychnurtów...
którzypodejmująsięocenyposzczególnychproblemówimyślicieli,niemająckutemu
odpowiednichkompetencjiiwiedzy.TakąosobąbyłwedługniegoK.Twardowski,który
jakoautorksiążki
Ofilozofiiśredniowiecznejwykładówsześć
(Lwów1910),okazałsię
ignorantemwopisywanejprzezsiebieproblematyce;nierozumiałscholastykiśrednio-
wiecznej,byłdoniejwrogoustosunkowany,pomimobrakuwiedzyojejistocieizna-
czeniudlazachodnioeuropejskiejkultury.Bardzointeresującajest,jaksięwydaje,
60
ocenanaukiśw.TomaszazAkwinudokonanaprzezTwardowskiego.K.Waiszauważa:
Acóżnamautor[ł]powiedziałofilozofiiTomasza?Prawienic!Napomknąłodwóch
teoriach,wziętychprzezeńzArystotelesa(oteoriimateriiiformy,tudzieżoteorii
państwa)izakończyłuwagąo»znaczeniuTomaszazAkwinu«.Atoznaczenie
mapolegaćnatym,żeTomasz»potrafiłwsobieskupićwszystko,coprzemyślał
Arystotelesiwszystko,coskodyfikowałKościół,askupiwszywsobie,przekazać
potomnościwpostacizaokrąglonej«(str
.67).Jakto?Itowszystkieogenialnym
człowieku,któryzażyciawywierałswąnaukąpotężnywpływnacałąEuropę,
apośmiercikarminiąkilkanaściepokoleń?61
60
JakpisałK.Wais,nAutorksiążki»Ofilozofiśredniowiecznej«nieoddzieliłnależyciefilozofii
scholastycznejodteologiischolastycznej,atymsamymwpadłwbłąd,któryrazporazwytykał
scholastykom.Nieznającdobrzezasadniczychprawdteologicznych,wygłosiłniejakotwierdze-
nieznaukąKościołaniezgodne.Historięsamejfilozofiiśredniowiecznejprzedstawiłwwielu
miejscachstronniczoimylnie.Wszędziezaśzłożyłdowodyuprzedzeniainiechęcidowiary
ojcównaszychiKościołakatolickiego”
.(K.Wais,Wobroniescholastyki(Zpowoduksiążki„Ofilo-
zofiiśredniowiecznej”),Lwów1910,s.30).JakpisałA.B.Stępieńpowołującsięnasłowaucznia
K.Twardowskiego,W.Witwickiego,swojąwiedzęofilozofiiśredniowiecznejczerpałTwardowski
niezeszczegółowychstudiównadtestamiźródłowymipochodzącymiztejepoki,alezwykładów
F
.Brentano,któryzainteresowanybyłraczejmetodologicznąstronąpracynaukowejśw.Tomasza
iArystotelesa,anieichmetafizyką.Byłatowięcwiedzapośrednia,ijakmożnabyłoprzypuszczać,
przedewszystkimztejprzyczynyobarczonadużąilościąbłędów.Zob.szerzej:A.B.Stępień,
OstaniefilozofiitomistycznejwPolsce,[w:]Wnurciezagadnieńposoborowych,t.2,red.Bohdan
Bejze,Warszawa1968,s.98.Jaksięwydaje,źródłembrakugruntownejwiedzyTwardowskiego
dotyczącejfilozofiischolastycznejśredniowieczabyłfakt,żeświadomiepomijanowjegocza-
sachbadanianadjejdziejamiiznaczeniemdlakulturyeuropejskiej,skupiającsięnapróbach
uczynieniafilozofiinaukąempirycznąiaposterioryczną,niejednokrotniepopadającprzyokazji
wpsychologizm,którymiałbyćrzekomolekarstwemnanmetafizycyzm”wfilozofii.Por.:J.Bobryk,
Twardowski.Teoriadziałania,Warszawa2001,s.19-20.
61
K.Wais,Wobronie…,s.20.Tegotypupoglądynarolę,iznaczenie,filozofiiśredniowiecznej
ischolastykiwogóleniepojawiałysiętylkowczasachWoronieckiegoiWaisa.Takżefilozofowie
współcześni,itonietylkoci,którzysązwolennikamimarksizmulubideologiidońzbliżonych,
39
