Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Człowiekiświatwjęzykusubkultur
żesytuacjefolklorotwórczeokreślajądziałaniaróżnychsubkulturśrodowisko-
wych,postulujeKowalskibadanietekstów-zachowańwkontekściecałejkonsy-
tuacjifolklorotwórczej,wrelacjachdoinnychtekstów,kodówisystemówmo-
delujących.Zawspółczesnetekstyfolklorystyczneproponujeuznaćtakieteksty
wrazzzakodowanąwnichwizjąświata,któremogązaistniećwokreślonych
produktywnychsytuacjachfolklorotwórczych.Teksty-zachowaniafolklory-
stycznetrzebarozpatrywaćzuwzględnieniemcorazintensywniejoddziałują-
cychnowychśrodkówprzekazu,folklorystycznośćzaśmożepolegaćnablisko-
ściogólnychmodelikulturowych;trzebawięcpytaćomechanizmyprzekazu,
strukturyświatopoglądowe,funkcjonowaniewewnątrzgrupowetekstówiza-
chowań,nopozycyjność”wobecinnychgrupbądźkulturyoficjalnejitp.Kowal-
skipodajewwątpliwośćprzydatnośćiwystarczalnośćwewspółczesnychbada-
niachnadfolkloremtakichjegocech,jakoralnośćiartystyczność.Kryterium
oralności-twierdzi-zawężazbytnioobszarwspółczesnychpenetracji,nie
pozwalazauważyćtekstów,napodstawiektórychmożnazrekonstruowaćformy
świadomości,będąceodpowiednikaminświatopogląduludowego”.Artystycz-
nośćnatomiast-wedługniego-tokryteriumniesprawdzającesięwdobiemó-
wieniaonnowejestetyce”odrzucającejkoncepcjenpiękna”,gdyżzbytwieletek-
stówznalazłobysiępozapolemwidzeniafolklorystyki[Kowalski1990,48in.].
KoncepcjaKowalskiegospotkałasięzwielomauwagamipolemicznymi
[por.Sulima1992;Bartmiński2003].Propozycjebadaczapodważająbowiem
noperacyjną”przydatnośćutrwalonegownaucenparadygmatufolklorystyczne-
go”izmieniająwzasadzieperspektywęopisuzjawisk,włączającwobszarza-
interesowańwspółczesnejfolklorystykinietylkosubkultury,aleikulturępopu-
larną,anawetzacierającwpewnymsensieróżnicemiędzytymizjawiskami.
NiewdającsięwtymmiejscuwdyskusjęzkoncepcjąKowalskiego,przyjmuję
tradycyjnąperspektywęogląduzjawiskfolklorystycznychizakładam,żenie-
oficjalność,opozycyjność,oralnośćiartystycznośćsąwspólnymicechamifolk-
loruisubkultury.Nieoficjalnośćumiejscawiasytuacjęfolklorotwórcząwpierwot-
nymobiegukultury,wktórymuczestnicysąwstaniewchodzićwosobiste,
bezpośredniestycznościistosunkispołeczne.Opozycyjnośćzaśłączyfolklor
isubkulturęnapłaszczyźniekontestacji[Nowaczyk1979].nModelowaopozy-
cyjnośćfolkloruwobeckulturyoficjalnejznalazłatakżerozwinięciewróżnych
typachjegokontestacyjnegowykorzystania.[...]Należywięckonsekwentnie-
wzmienionychwarunkachcywilizacyjno-kulturowych-wdefinicjifolkloru
współczesnegoposługiwaćsięadekwatniepojętąrelacyjnościąjakozasadą
