Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Poznaniespołeczne
cięsfrustruje.Najczęściejbowiemsięgamyporozum,faktyikrytycznąanalizęnie
poto,bywyrobićsobieopinię,alepoto,bypotwierdzićto,cojużwidzimy,czu-
jemyczysądzimy.JakujmujetopowieściopisarkaAnaïsNin,nniewidzimyspraw
takimi,jakimisą;widzimyjetakimi,jakimisamijesteśmy”
4
.Wdużejmierzenasz
sposóbrozumieniaświatawynikazpołączeniawłasnychintuicji,osobowościispo-
sobówpostrzeganiaświataorazzzestawupodstawowychspołecznychmotywów.
Poznawczeispołeczneograniczeniasąintegralnączęściąsposobufunkcjo-
nowanianaszychumysłów,jeżelijednaknauczymysięjerozpoznawać,jesteśmy
wstanieuniknąćbyciaichniewolnikami.Możemyzacząćmyślećtrochęlepiej,
podejmowaćmądrzejszedecyzjeiinteligentniejorganizowaćwłasneżycie.Mam
nadzieję,żetenrozdziałpomożecipomyślećosobieiotaczającychcięludziach
zwiększądoząpokoryiwspółczucia-coprzybliżyciędobyciaprawdziwym
Homosapiens.
Ewolucjaitendencyjnymózg
Całewiekifilozofowieżywiliprzekonanieocałkowitejracjonalnościludzkiego
poznania:wszyscyludzieusilniestarająsiębyćmoralniimiećsłuszneprzeko-
naniaorazmaksymalizowaćprzyjemność,jednocześnieograniczającprzykrości.
JednymzgłównychzwolennikówtakiegospojrzeniabyłJeremyBentham
(1748-1832),którypisał,żetoludziedecydująomoralnymstatusieswoichzacho-
wańlubwyborów-cojestdobre,acozłe,właściwelubniestosowne-tworząc
rachunekszczęśliwości
5
.Załóżmy,żechcękupićsamochód.Wceluustalenia,jaką
markęimodelpowinienemwybrać,zsumowałbymprzyjemności,któreniesie
zesobąkażdamarka(sportowewzornictwo,wygodnewnętrze,mocnysilnik)
iodjąłbymprzykrości(miesięcznapłatnośćobciążającamójbudżet,wysokiekoszty
tankowania).Iwybrałbymtensamochód,którydajeminajwiększąprzyjemność
przynajmniejszejdawcecierpienia.ZdaniemBenthamaroląrządówisystemów
gospodarczychjestzapewnieniennajwiększegoszczęściajaknajwiększejliczbie”
obywateli.InnisięztymzgodziliizałożenieBenthamastałosięjednązfunda-
mentalnychideiwspółczesnegokapitalizmu.
Czyzwykliludzietakmyślą?Jasne,czasami.Wieluznasprzyjmujeradę
BenjaminaFranklinadotyczącąpodejmowaniamądrychdecyzji-trzebaspisać
wszystkiezaiprzeciw.Tametodawymagajednakposiadaniadokładnych,użytecz-
nychinformacjiiumysłowychzasobówumożliwiającychracjonalnemyślenie.Ate
warunkiwcodziennymżyciunieczęstosąspełnione.Dlaczego?Zdwóchpowodów.
Popierwsze,niktniemanboskiego”spojrzenianaświat-perspektywy
wszechwiedzącej,wolnejodzniekształceń.Weźmyzakupsamochodu.Zacznijmy
odtego,żenieznamwszystkichzaiprzeciwdanegosamochodu,isłyszałemkilka
nieciekawychhistoriiohandlarzachiichtaktykach.Cowięcej,mojespojrzenie
