Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Człowiek-pytanieotwarte
23
adekwatnejcharakterystykibytuludzkiego,innezaśsąakcydentalne
iniewnosządotakiejcharakterystykiniczegoistotnego.Niewiemy,
czysamfaktbyciaczłowiekiemniesiezsobądystynkcjęaksjologicz-
ną,którawyróżniabytludzkiiwymuszazastrzeżeniedlańszczegól-
nej,uprzywilejowanejpozycjiwhierarchiiontycznegouniwersum.
Ajeślijesteśmyprzeświadczeniooczywistościtakiegouprzywile-
jowania,toczygłoszącjewsposóbniepopartydostateczniemocną
argumentacją,nienarażamysięnazarzutuszowinizmugatunkowe-
go”
12,którytymbardziejstoiwsprzecznościzzastrzeganiemsobie
pozycjiuistotyrozumnej”?
Oczywiście,przestrzeńkulturyjestnajwłaściwszymobszarem
życialudzkiego.Możnanawetpowiedzieć,żestanowionacałąscenę
ludzkiejegzystencji(trudnozaprzeczyć,żerównieżprzyrodęczło-
wiekpostrzegazawszepoprzezfiltrkulturowyinigdybezpośrednio).
Ajednakpowyższaokolicznośćnieprzesądzaomożliwościsprowa-
dzeniaczłowiekawyłączniedopodmiotukultury.Człowiekzawsze
wyrażasięwkulturze,jednaknieznaczyto,żeobszarkulturywy-
czerpujeiostatecznie,wsposóbfundamentalnydelimitujejegoby-
cieczłowiekiem.Ważnynurtmyśliwspółczesnejpodejmujekwestię
niedopuszczalnościzawężeniasensubyciaczłowiekiemdopoziomu
uczestnictwawkulturze,któretozjawiskobardzowyraźniezazna-
czyłosięzwłaszczawczasachnajnowszych.Niebezpieczeństwowy-
nikającezowejtendencjitoprzedewszystkimrelatywizacjaetyki
-włączaniejejwobszarkulturymusiprowadzićdopodważeniaabso-
lutnegocharakteruroszczeńetycznych.Jeśliteostatniepotraktujemy
jakoepifenomenykulturowe,azatemjakoimmanentneihistorycznie
labilne,stająsięonepodatnenazakwestionowanie,namodyfikację
imanipulację.
Specyfikapytaniaoczłowiekaupoważniadonadaniamujaknaj-
szerszejformuły.Azatemposzukiwanieuspecyfikibyciaczłowiekiem”
niepowinnoprzebiegaćwedługjakiegokolwiekograniczającegoje
12R.D.Ryder,Szowinizmgatunkowy,czylietykawiwisekcji,przeł.
Z.Szawarski,uEtyka”1980,t.18,s.39-47;P.Singer,Wyzwoleniezwierząt,
przeł.A.Alichniewicz,A.Szczęsna,PIW,Warszawa2004;Wobroniezwie-
rząt,red.P.Singer,przeł.M.Betley,Wyd.CzarnaOwca,Warszawa2011.
