Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZAMIASTWSTĘPU
Zanimokreślęzakładanycelniniejszegoopracowania,spróbujęwpierwzdefiniowaćto,
czymononiejest.OtóżnSzkicezdziejówPRL”,nieaspirujądorangiobiektywnejhistoriiPolski
Ludowej,chociażpracaopierasięnasprawdzonychfaktachhistorycznych.Toobszernyesejotym,
cozdziejówPolskiLudowejwydajemisięnajważniejszeinajistotniejszenietylkowujęciu
historycznym,aleprzedewszystkimwkontekścieteraźniejszościiprzyszłości.Jestembowiem
zwolennikiempoglądu,iżzamiastprzekreślać,zamazywaćlub-mówiącobrazowo-wyrywać
iwyrzucaćnaśmietnikhistoriikartkizrozdziałówzróżnychpowodówniechcianych,lepiej
spróbowaćzrozumiećczasyiludziorazodkryćwnichto,copozytywne,twórczeiwefekcie
wzbogacającedziejenaszejkulturyitożsamośćnarodową.Podrugie-uważam,żeprzeszłość
możenaswielenauczyć,jeślitylkotegochcemy.Abytaksięstało,niemożemyzamazywaćstron
zniewygodnymifaktamizprzeszłościczywyjmowaćichzkontekstuspołecznego.Współczesny
historyk,A.L.Sowa,zawarłwewstępiedoswojegoobszernegoopracowania(nHistoriapolityczna
Polski.1944-1991”)niezwykletrafnąuwagę,którąpozwolęsobiezacytować,abymócsiędoniej
odwołać,gdywrócędozamiaruokreśleniacharakteruniniejszegoeseju.Wspomnianyautor
ubolewałnadtym,iżnUkazującesięobecniepraceczęstozubażabrakzrozumieniakontekstu
świadomościowego,istotnegodlaokresu,któregodotyczą”.IdalejA.L.Sowatwierdził:nBardzo
wielumłodychhistoryków,wartościującychpostawyizachowanialudziżyjącychwPRL-nawet
jeżeliniekierująsięprzytympozanaukowymzmysłem-nieumiejużuchwycićstanuświadomości
zbiorowejtowarzyszącejanalizowanymprzeznichwydarzeniom,naprzykładczęstoniebiorąoni
poduwagęfaktu,żewiększośćobywatelipo1956rokutraktowałaPRLjakomniejlubbardziej
ułomne,aleswojepaństwo,aponadtowłaściwienikt-łączniezcałąamerykańskąsowietologią
-nieprzewidywał,żezanaszychczasówdojdziedoupadkuZSRRijegozewnętrznego
imperium”
1.Jakwspomniałem,uwagatajestwedługmnienietylkobardzocenna,alezewszech
miartrafna.To,cozostałowytkniętejakoułomnośćniektórychprachistorycznych,mojego
opracowaniawzasadzieniemożedotyczyć.Zachowującwpełniumiari-nailetotylkomożliwe
-krytycyzmwocenieminionejrzeczywistości,nigdyniezapominamotym,podobniejakwiele
innychosóbzmojegopokolenia,żePolskaLudowabyłamoim(naszym)państwem,bezwzględu
nato,cosądziliśmyoPRLwówczasijakdzisiajoceniamyróżneaspektyżyciawtamtymokresie.
TeprzesłankistałysięinspiracjądopodjęciatematykiPRLwformieobszernego,bardzo
osobistego,atymsamymniewolnegooddozysubiektywizmuesejuhistoryczno-społecznego.
Natreściioceny,zawartewniniejszymopracowaniu,miaływpływnietylkopoglądy
1
A.L.Sowa,HistoriapolitycznaPolski1944-1991,Kraków2011,s.9.
5
