Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Udziałczynnikaspołecznegowwymiarzesprawiedliwościwperspektywie...
25
powyżej5latorazprzestępstwapolityczne.Kodekskarnyz1851r.doprecyzowałtę
właściwość,oddającpodosądprzysięgłychwszystkieprzestępstwazagrożonekarą
śmierci,karądomupoprawylubwięzieniapowyżej5lat.Sądyprzysięgłychutrzy-
małaniemieckaustawaoustrojusądownictwaz27stycznia1877r.,określajączakres
ichkognicjiwsposóbnegatywny,tj.wskazując,iżdowłaściwościsądówprzysięgłych
należązbrodnieniezastrzeżoneizbomkarnym(działającymwsądachkrajowych-
Landgerichte)lubTrybunałowiRzeszy.
WAustriiinstytucjęsądówprzysięgłychwprowadzonoporazpierwszyna
mocyprocedurykarnejz17stycznia1850r.Zasadnośćutrzymaniatejinstytucji
potwierdziłaustawazasadniczaowładzysędziowskiejz21grudnia1867r.,przyzna-
jącimprawodoorzekaniawsprawachnajcięższychprzestępstw,atakżeprzestępstw
politycznychiprasowych.Zakreskognicjisądówprzysięgłychposzerzyłanowapro-
cedurakarnaz1873r.,któraweszławżycie1stycznia1874r.,oddającpodichosąd
przestępstwaprasowe,polityczneorazwszystkieprzestępstwazagrożonekarąconaj-
mniej5latwięzienia.nPoczątkowoinstytucjasądówprzysięgłychbudziławAustrii
sporyentuzjazm,gdyżuważanojązajednązwiększychzdobyczyosiągniętychwza-
kresieustępstwpolitycznych.Zczasemjednakustąpiłonmiejscarefleksjomnadjej
kształtem,anieraznawet-jejsensem.Itutajrównieżwkońcurozgorzaładyskusja,
wktórejgłosyjejzwolennikówprzeplatałysięzopiniamizdeklarowanychkrytyków.
Najczęściejpowtarzałsięzarzutbrakuwłaściwegoprzygotowanialaikówdopełnie-
niafunkcjisędziówprzysięgłych,azwłaszczabrakuchoćbyelementarnejznajomo-
ściprzepisówprawa.Zwolennicyinstytucjiodpieralitenzarzutstwierdzeniem,żedo
właściwegowykonywaniazadańsędziegoprzysięgłegobardziejniżznajomośćprawa
potrzebnebyłojasnezrozumienieobowiązkówmoralnych,przezktórerozumiano:
sumienność,spokojnynamysł,umiłowanieprawdyibezstronność.Podkreślano,że
przysięglimieliprzecieżorzekaćwedługwłasnegosumienia,nawetbezznajomości
obowiązującegoprawa.Podnoszonoponadto,żeustawodawca,przewidująctakie
brakiwzakresiewiedzyprawniczej,nałożyłnaprzewodniczącegotrybunału,awięc
zawodowegosędziego,obowiązekudzielaniaprzysięgłymwszelkichniezbędnych
pouczeń.Pojawiałysięteżgłosyozbytniskimpoziomieumysłowymprzysięgłych,
spowodowanymnazbytliberalnieokreślonymiwarunkami,jakiepowinnispełniać
kandydaci.Szczególniekrytykowanoorzecznictwoprzysięgłychwprocesachoprze-
stępstwapopełnianetreściąpismadrukowanego.Zarzucanotutajwszczególności:
uleganiezewnętrznymwpływom,kierowaniesięgłosemopiniipublicznej(często
błędnej),pogońzapopularnością,stronniczość(mającączasempodłożenarodowo-
ściowe).Sędziomprzysięgłymzarzucanoteżzbytniąpobłażliwość,któramogławy-
robićspołeczneprzekonanieobezkarnościniektórychkategoriiciężkichprzestępstw,
np.dzieciobójstwa.Tępobłażliwośćczasemwprostnarozprawachpodkreślaliproku-
ratorzy.Krytycepodlegałateżorganizacyjnastronadziałalnościsądówprzysięgłych,
zwłaszczasposóbwyłanianiaławy,umożliwiającykandydatomuwalnianiesiępod
