Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kulturowej.Wobrębietegozagadnieniaanalizujesię,jakpodstawowezałożeniakultu-
rowedotycząceczasu,przestrzeni,koncepcjisiebieiinnych(zdefiniowanem.in.przez
G.Hofstedego)oddziałująnamodeleinterakcjikształtującychpostawyizachowania.
ZdaniemJ.C.Usuniera,założeniakulturowetotylkopewnestwierdzeniaodnoszące
siędorzeczywistości,tłumaczącejejnaturę.Mająonetrzypodstawowewymiary:ko-
gnitywny(poznawczy:ludziemyślą,żetotakdziała),afektywny(oddziałujący:ludzie
lubią,gdytotakdziała)idyrektywny(nakazowy:ludziezrobiątowtensposób).Tak
powstajeokreślonymodelutrwalonychzachowań(wyuczony,znany,bezpieczny,bo
powielanyodpokoleńiwpełniakceptowanyprzezinnychprzedstawicielidanejspo-
łeczności).Zgodniejednakzteoriądynamiki,takimodel,mimoiżutrwalony,może
ewaluować,gdyzmienisięotoczeniejednostki.Abyzrozumiećmechanizmyzmiany,
należynajpierwprzeanalizowaćjegoelementyskładowe.
Pierwszymogniwemjestsamajednostkaiutrwalonywniejwdanejchwilimodel
postrzeganiapłaszczyznyczasu,przestrzeni,swojejosobyiludzizotoczenia.Kon-
kretneczynnikikształtującedanymodelwramachposzczególnychpłaszczyznwska-
zanowtabeli1.Kolejnesferytozachowaniejednostkiwśródludzi.Wtymprzypadku
normydeklarowanemogąsięzmienić,gdyżjednostkamożezachowywaćsięinaczej,
niżwynikałobytozjejwypowiedzi.Oczywiścieniezawszejesttorozbieżnośćświa-
doma.Jednostkadopierowkonfrontacjizinnyminabywadoświadczeniaiutrwala
bądźzmieniaswojeprzekonaniaitworzywłasnemodeleinterakcjizinnymi.Trzeci
elementoddziaływaniatostosunekdoświatajakoogółu,codeterminujejejnastawie-
niedopodejmowaniadziałań.
Tabela1.Płaszczyznyczasuiprzestrzeniaróżnicekulturowe
Podstawowyproblem
/orientacjakulturowa
Czyczastopieniądz?
Gospodarowanieczasem.
Jakorganizowaćczas?
Monochronizmapolichronizm.
Czyczasjestliniąciągłą?
Linearnośćacykliczność.
Różnicekulturowe
PŁASZCZYZNACZASU
Czasjesttraktowanyjakozasóbdeficytowylubodwrotnie,
jakonieograniczonyidostępnywnadmiarze.
Monorchronizmwystępuje,gdytylkojednozadaniejest
realizowanewdanym(obecnym)czasie,wedługokreś-
lonegoplanu(społeczeństwoagendy).Polichronizmto
równoległerealizowaniewieludziałańi/lubrozmówdla
zabawy,wygodyiwydajności.
Czaslinearnytociągoddzielnychzdarzeń,któremożna
podzielićnajednostki(okresy,ery,etapy).Cyklicznośćto
występowanieokresowychcyklówzdarzeń,następstw,za-
leżności.
19
