Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
17
orazojejjadowitościibrakudymorfizmupłciowego.Przypisywa-
nojejwielewłaściwościmagicznychichętniewykorzystywanoją
wróżnegorodzajuamuletach.Inaczejtraktowalitostworzenie
nowożytninaturaliści,którzydużowięcejuwagipoświęcalijego
właściwościommedycznymi-choćniewszyscy-staralisięrewi-
dowaćfałszywesądynajegotemat.Jednakpoecistaropolscy,jak
przedstawiatoautorrozprawy,mimopostępowychpraczoolo-
gicznychwciążwykorzystywalisalamandręgłówniejakopoetycki
ibardzoplastycznysymbologniotrwałości,podobniejakfeniksa.
TomwieńczyrozprawaAgatyStarownikpoświęconawizerun-
kowipsa,akonkretniejSyriusza-PsiejGwiazdywpoezjiJana
AndrzejaMorsztyna.Tekstjestpróbąrekonstrukcjiskompli-
kowanejgryznaczeńmotywuanimalistycznegoorazastrono-
micznego.Jakprzedstawiatoautorka,ciałaniebieskie,ludzie
izwierzętatworząwtekstachbarokowegopoetynowykosmos
wywodzącysięzewspólnegodziedzictwakulturowego.MotywSy-
riuszakojarzonybyłzawszezżywiołemogniaprawdopodobnie
dlatego-jakdowodziAgataStarownik-żeskrzysięnajjaśniej
naniebieimigoczezpowodukontaktuzziemskąatmosferą.Już
starożytniwidzieliwnimzłowrogiepłomienie;tętopikęwykorzy-
stywalipoecigreccyirzymscy,atakżeJanKochanowski.Moctej
gwiazdy,zgodniezwierzeniami,oddziałujenaludziorazzwierzę-
ta,wsposóbszczególnynapsy,któresąjakbyziemskimodpo-
wiednikiemSyriusza.Kojarzonyjestonrównieżzlwem,bowtym
czasieSłońcewchodziwtenznakzodiaku.Rozprawaanalizuje
przedewszystkimdialog,jakiwswojejtwórczościprowadziJan
AndrzejMorsztynztągrupąznaczeń,nawiązujączarównodotra-
dycjistarożytnej,jakidotekstówwspółczesnychpoecie,np.do
utworówGiambattistyMarina.
Zebranewtomiestudiaproponująnoweodczytaniemotywów
zwierzęcychwkulturzestaropolskiej,nierezygnującprzytym
zaspektuprzyrodniczegoomawianychgatunków.Dotychczaso-
wepracenadanaliząprzedstawieńanimalistycznychwpiśmien-
nictwieisztucedawnejskupiałysięgłównienainterpretacjiich
wyobrażeńjakofigurmetaforycznych,nośnikówtreścisymbolicz-
nychczyteżjedyniedekoracyjnychornamentówartystycznych.
Zamierzeniemtejksiążkibyłozbadaniezwierzątprzedewszystkim
wkontekściekulturyciekawości,którawłączawswójzakrestreś-
ciobecnewdawnychencyklopediach:wiedzęnaukową,medycz-
ną,gospodarską,religijną,magięimitologię,azatemobejmuje
najważniejszekategoriekultury-takdawnej,jakiwspółczesnej.
AleksandraJakóbczyk-Gola
