Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
naposterunkiMO,rozbrajałyichzałogi,częstomordującfunkcjonariuszy,atakżeczłonkówichrodzin.Miejscoweorganywładzy
zostałyrozpędzoneprzezpolskąkonspiracjęw13z17gminpowiatu.PonapadachnaMOz17posterunkówz250milicjantami
wpołowiewrześnia1945r.wpowieciepozostało14posterunków,awstyczniu1946r.,naskutekkolejnychnapadów,służyło
wnichjedynie194milicjantów496.Wieluposterunkównieudawałosięodtworzyćmiesiącami;sekretarzPPRwBielsku
Podlaskimpisałwsprawozdaniuzlistopada:„Jeżelichodziourzędygminzachodnich,totesąteoretyczne.[…]Jeżelichodzi
oMO,toposterunki,któreistnieją,teżsąteoretyczne.[…]KomendantposterunkuMOwCiechanowcuposzedłdobandy[…],
funkcjonariuszeMOipodoficerowiechodząpijanipomieście.[…]funkcjonariuszeUBPteżczęstoupijająsię”497.
Nieulegawątpliwości,żewpierwszychpowojennychlatachwpowieciebielskimrządziłychaosiprzemoc.Niesięgałytam
władzecentralne,awładzelokalneprzegrywaływwalcezezbrojnympodziemiemizwykłymbandytyzmem.Wcieniu
powszechnejprzemocymilitarnej,morderstwizabójstwdochodziłodoprzemocynamniejsząskalę—zwykłych,tradycyjnych,
sąsiedzkichgwałtów,częstopodlanychalkoholemikończącychsiętragiczniezewzględunapowszechnydostęp
dobroni498.Organynowejwładzy—milicjaiUB—kiepskouzbrojone,słabowyszkoloneiulegające
demoralizacji499,przegrywałyzlepiejwyszkolonymiiuzbrojonymioddziałamipodziemia500.JedenzmłodychBiałorusinów,
zwerbowanywówczasdoUB,wspominałpolatach:„działalnośćbandwtymokresienatereniepowiatuBielskPodlaski
wzmagałasięzdnianadzień.Prawiecodzienniebandydokonywałymorderstwirabunkówwróżnychmiejscowościachpowiatu.
Natereniepowiatudziałałokilkanaściemniejszychiwiększychband.Myśmyteżniemielizawielewolnegoczasu.[…]
Operacje,jakoperacjewtymokresie,nicciekawego.Każdyrazporządniesięzmarzło.Wieletrzebabyłosięnachodzić
popolach,lasachibagnach.Czasembyłaokazjapostrzelać.Zawszezoperacjiwracałosięgłodnym,wyczerpanym
zezmęczenia,leczzpewnymiwiększymilubmniejszymirezultatami”501.
Bilansprzemocywpowieciebielskimwyglądanastępująco:w1945r.doszłodo248napadówrabunkowychnaurzędy
gminne,spółdzielnie,instytucjepaństwoweiindywidualnegospodarstwa,wktórychzrabowanookoło800tys.zł502.Wlatach
1944–1946aresztowano1753członkówpodziemia,wtym1508zAK-AKO-WiNoraz245zNSZ-NZW503.Wokresie1945–1946
odnotowanołącznie65napadównaposterunkiMOwpowiecie504.Wokresie1944–1947zamordowanotam411osób(wtym
105funkcjonariuszyMOiUB,38żołnierzyradzieckich,20żołnierzyWPoraz219cywilów)505.Wśródzamordowanychbyło
13Żydów.
PosterunekMOwBoćkachpoataku1Szwadronu5WileńskiejBrygadyAKpoddowództwempor.ZygmuntaBłażejewicza„Zygmunta”,7maja
1945r.
*
NatereniepowiatuBielskPodlaski506wojnęprzeżyło322Żydów(znanychznazwiska),zczegonajwięcejwrejonachBrańska
(59),Drohiczyna(43)iSiemiatycz(35).Dodatkowookoło30osóbukrywałosięwlasachwpobliżutychmiejscowości,
korzystajączokazjonalnejpomocymieszkańców.Tetrzymiejscowościstanowiływyspyprzetrwania,tamznajdowałosiętakże
najwięcejmiejsc,gdzieudzielonoŻydomdługotrwałejpomocy.
