Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Aspektmetodologicznybadań
naddefnicjamideiktycznymi
Wliteraturzeużywasięzamienniedwóchterminów:Ddefinicjadeik-
tyczna”iDdefinicjaostensywna”,choćczasamimówisięteżodefinicjiprzez
wskazanieodniesienia.SłowoDdeiktyczny”pochodzizjęzykagreckiego
(deiknumi)ioznaczapokazywać,natomiastwyrazDostensywny”pochodzi
zjęzykałacińskiego(ostendö)itakżeznaczypokazywać.Definicjeosten-
sywnesąpewnymtypemdefinicjirealnych(Kublikowski2007,s.84,94).
Definicjadeiktycznajestkonstrukcjązbudowanąprzezfilozofów.Byłaona
jużznanaArystotelesowi,św.Augustynowi,atakżeT.Hobbesowi(Kamiń-
ski1958a,s.24—25,43;1958b,s.46—58;Kublikowski2007,s.33).Nazwę
Ddefinicjaostensywna”dojęzykafilozofówwprowadziłW.E.Johnson(1921)
dopierow1921rokuwpracyLogic.Definicjetewyróżniająsiętymspośród
innych,jakpodkreślaJohnson,iżprzedmiot,któremunadajesięnazwę,musi
byćdanywpercepcji(Johnson1921,s.94).
WPolsceporazpierwszywzmiankaodefinicjachdeiktycznychpojawiła
sięw1938roku,wodczyciewygłoszonymprzezA.Wundheilera(1938)
podczas438.plenarnegoposiedzenianaukowegoWarszawskiegoTowarzy-
stwaFilozoficznego.Faktyczniebadanianaddefinicjamideiktycznymizapo-
czątkowalineopozytywiści(np.Waismann1965;Schlick1979),akontynu-
owalijem.in.polscylogicy(np.Kotarbińska1959;Przełęcki1964;Cze-
żowski1965a).NeopozytywiściideetychdefinicjiznaleźliwpracyLudwiga
WittgensteinaTractatuslogico-philosophicus(Traktat)z1922roku,choćnie
odrazu.Myślodefinicjachdeiktycznychzostałasprecyzowanapodczasdys-
kusjiWittgensteinazF.WaismannemnadTraktatemw1930roku:
Istniejądwasposobynadaniaznakowiznaczenia:1)zapomocąpokazywania[ł];
2)zapomocądefinicji[ł].Pokazywaniewychodzipozajęzykiłączyznakizrze-
czywistością[ł].Jeżelianalizujemyznakiwstwierdzeniu,zastępującjeinnymi
znakamiwdefinicjiizastępującteinnejeszczeprzezinneznaki,todrogawery-
fikacjistajesięjasnakrokpokroku.Definicjesątodrogowskazy.Pokazujądro-
2*
