Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
braksprzeciwuczybierneprzyzwoleniemas
napostępowanie„totalitarnej”władzy.Wlatach
siedemdziesiątychMichnikdochodziłdowniosku,
żepanującywPolscesystemzdołałwejść
wsymbiotycznąrelacjęzwciążobecnąiżywąwpolskim
społeczeństwietradycyjnąideologiąendeckąi–
wykorzystująctenosobliwysplotnacjonalizmu
i„komunizmu”–uzyskaćpewnąspołecznąlegitymację
swoichfaszystowskichdziałań.Takiwłaśniewydajesię
sensnastępującegorozumowania:„Komunizmwytworzył
wPolsceswojąspecyficznąpodkulturę,którejrdzeniem
byłtradycyjnynacjonalizm”14.Władzyw1968rokunie
udałosięwyzyskaćjejdokońca(co,jakmożnasię
domyślić,oznaczałobyustanowieniereżimu
faszystowskiego)zewzględunazależnośćpolityczną
odZwiązkuRadzieckiego,awięcbrakpełnejswobody
wyborudokładnegocharakteruustrojupanującego
wPolsce.Jednaktowłaśnieowa„podkultura”,zdaniem
Michnika,tłumaczy,dlaczegowystarczyły„licznealuzje
wprasieistugębnaplota,bywubeckimopryszku
niemałaczęśćopiniiujrzałabohateranarodowego,
patriotęniepodległościowca”15.
Byćmożewlatachsiedemdziesiątychprzekonanie
Michnikaoistnieniuzagrożeniazestronypolskiego
nacjonalizmu,rozbudzanegoprzez„totalitarną”władzę,
szłodalejniżwprzypadkuwiększościdawnych
rewizjonistów.Nieulegajednakwątpliwości,
że–wzwiązkuzespecyficznąpamięciąoMarcu’68
–kwestiapodatnościspołeczeństwapolskiego
nanacjonalistycznączyantysemickąpropagandę,którą
reżimmożeposłużyćsięjakoskutecznymnarzędziem
sprawowaniawładzy,stałasięważnymparametrem
określającympoglądyipostawycałejpolskiejlewicy
opozycyjnej.
ZMIERZCHREWIZJONIZMU
Wielkiwstrząs,którypo1968rokuutrwaliłsię
wzbiorowejpamięcilewicowo-radykalnejinteligencji,
pozwaladziśowielelepiejrozumiećjejdalszelosy.
