Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
wicie:(1)obniżenietechnicznegouzbrojeniapracy,(2)wzrostobciążeniapopu-
lacjąmłodych,którypowodujewgospodarstwachdomowychwzrostkonsumpcji
kosztemoszczędności,(3)przesunięcieinwestycjizobszarówbardziejproduk-
tywnychawięczorientowanychnawzrostnaedukacjęiochronęzdrowia.
Tewłaśnieproblemymiaływlatach70.największywpływnaujmowanierelacji
ludność–gospodarka6.
DyskusjęnadwskazanymiprzezA.Coale’aiE.Hooveranegatywnymiskut-
kamiwzrostuliczbyludnościpodjąłA.C.Kelley[1988].Odnoszącsiędowpływu,
jakiobciążeniepopulacjąmłodychmożewywieraćnaoszczędności,inwestycje
iwzrostgospodarczy,sugeruje,żemożnazgodzićsięzpoglądem,dodatkowe
dzieckowrodziniespowodujeograniczenieoszczędnościtylkoprzypozostałych
warunkachrównychorazprzyzałożeniu,żekonsumpcjadzieckastanowistałą
frakcjękonsumpcjidorosłych.Jesttobardzouproszczonepodejście,ponieważ
wpływdzieckanasytuacjęgospodarstwadomowegojestznaczniebardziejzło-
żony.Możeonoprzysparzaćdochodów,wymuszaćpodejmowaniedodatkowej
pracyprzezrodzicóworazindukowaćinwestycjewkapitałludzki.Wpływwiel-
kościrodzinynaoszczędnościniejestjednoznaczny.Pozytywnywpływdzieci
możesięujawnićwtedy,gdy:(1)zwiększająonedochodyrodzinywwiększym
stopniu,niżuczestnicząwkonsumpcji,(2)powodująchęćpozostawieniaspadku
oraz(3)woszczędnościachuwzględnionebędąwydatkinaedukację(kapitał
ludzki).Będącewówczasdodyspozycjiwynikibadańempirycznych,oceniane
przezA.C.Kelleya,nieujawniałypełnegowpływuwielkościrodzinynaoszczęd-
nościgospodarstwdomowych.Najczęściejwskazywano,żebyłtoefektsłaby,jeśli
uwzględnionowpływdziecinadochodygospodarstwadomowego,bądźpozy-
tywnyprzywprowadzeniuinwestycjiwkapitałludzki(zob.[Kelley1980]).
PoglądsformułowanyprzezA.Coale’aiE.Hoovera,zgodniezktórymwzrost
populacjiwpływanaobniżeniestosunkukapitałudopracy(spadektechnicznego
uzbrojeniapracy),zdaniemA.C.Kelleyatakżeujmujerozważanerelacjewsposób
zawężony.Jeślidziecimająnegatywnywpływnaoszczędnościgospodarstwa
domowego,towchodząnarynekpracyzmniejszymkapitałem,azatemobniżają
średniąproduktywnośćpracy.Skutkiemszybkiegowzrostupopulacjijestnad-
miarpracywstosunkudokapitałuiziemi.Tozaśzwiększastopęzwrotuztych
czynników.Rosnąwięcdochodyichwłaścicieli,którzymogąwięcejoszczędzać.
Tenefektmożezniwelowaćsiłęobniżeniatechnicznegouzbrojeniapracy.Ponadto
jeśliinwestycjeedukacyjnezostanąpotraktowanejakoelementzasobówkapita-
łowych,przytakimpodejściukapitałludzkiwzrastającejmłodejpopulacjizwięk-
6PracaA.Coale’aiE.Hooverabyłatakżeteoretycznymuzasadnieniemamerykańskiejpoli-
tykiplanowaniarodzinyprzedewszystkimwwymiarzezagranicznym,jakouzasadnieniekoniecz-
nościkontroliurodzeń(zob.[Piotrow1973]).